TO ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

9 ΤΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ Ε. ΠΕΡΑΚΗΣ νοι λογαριασμοί, όπως υποδηλώνει ο όρος, είναι η συνένωση των λογαρια- σμών περισσότερων εταιριών που ανήκουν σε ένα όμιλο σε ένα ενιαίο λογα- ριασμό, έτσι ώστε να εμφανίζεται η οικονομική εικόνα ολόκληρου του ομίλου (βλ. αναλυτικότερα παρακάτω)]. Αντικείμενο ρύθμισης ήταν (για την Ελλάδα) η ΑΕ, η ΕΠΕ (οι βασικές τότε κεφαλαιουχικές εταιρίες) και η ΕΕ κατά μετοχές. Οι δύο αυτές Οδηγίες απηχούσαν την ευρωπαϊκή (κυρίως γερμανική) αντί- ληψη για τους εταιρικούς λογαριασμούς, που κατά βάση ήταν η επιδίωξη της προστασίας των εταίρων και των τρίτων. Η ανάγκη της προστασίας αυ- τής συνδεόταν άμεσα με το χαρακτήρα των κεφαλαιουχικών εταιριών ως επιχειρηματικών οχημάτων περιορισμένης ευθύνης , που δημιουργούν κιν- δύνους στις συναλλαγές, αν η εταιρική περιουσία, στην οποία υπολογίζουν οι πιστωτές, μπορεί να εξανεμισθεί χωρίς εμπόδιο. Ήταν επομένως γνω- στό ότι η περιορισμένη ευθύνη των εταίρων των κεφαλαιουχικών εταιριών, που αποτελεί μέγιστο κίνητρο επιχειρηματικής δράσης, αποτελούσε από την άλλη μεριά (και αποτελεί πάντοτε) κίνδυνο για τους δανειστές. Όπως ανα- φερόταν στο προοίμιο της Τέταρτης Οδηγίας (2 η αιτ.σκ .), η ρύθμιση των λο- γιστικών ζητημάτων ήταν αναγκαία, αφού οι καλυπτόμενες εταιρίες «πα- ρέχουν ως μόνη εγγύηση έναντι των τρίτων την εταιρική τους περιουσία». Στο μέτρο αυτό, οι προστατευτικές ρυθμίσεις της Τέταρτης Οδηγίας συνδέο- νταν άρρηκτα με εκείνες της «Δεύτερης» Οδηγίας 77/91/ΕΟΚ της 13.12.1976, «όσον αφορά την σύσταση της ανωνύμου εταιρίας και τη διατήρηση και τις μεταβολές του κεφαλαίου της» (που όμως εφαρμόζεται μόνο στις ανώ- νυμες εταιρίες). Και η Δεύτερη Οδηγία βασίζεται στο πρόβλημα της περιο- ρισμένης ευθύνης των εταίρων και άρα του κεφαλαίου, που είναι υπέγγυο στους δανειστές. Όπως αναφέρεται στο προοίμιο της Οδηγίας αυτής (4 η αιτ. σκ.), «πρέπει να θεσπισθούν διατάξεις για να διατηρηθεί το κεφάλαιο εγγύ- ηση των πιστωτών». Προστασία του κεφαλαίου και εταιρικοί λογαριασμοί είναι συνεπώς ένα πλέγ- μα διατάξεων, με ενιαία ιδεολογία, αν και με διαφορετική μέθοδο: Η Δεύτε- ρη Οδηγία εισάγει τις ουσιαστικές διατάξεις προστασίας του κεφαλαίου , π.χ. για την αποτίμηση των εισφορών σε είδος, την προστασία των πιστωτών σε περίπτωση μείωσης του κεφαλαίου, τους περιορισμούς στην απόκτηση ιδί- ων μετοχών, την έκδοση εξαγοράσιμων μετοχών, τις επιτρεπτές διανομές στους μετόχους κ.λπ . Οι δε λογιστικές Οδηγίες προνοούν για τη διάταξη και την εμφάνιση των εταιρικών μεγεθών στις ετήσιες (ατομικές ή ενοποιημένες) οικονομικές καταστάσεις. Η εμφάνιση αυτή πρέπει κατά βάση να είναι ακρι- βής και να αποδίδει την πραγματική εικόνα των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων, της οικονομικής θέσης και της χρηματοοικονομικής επί- δοσης της εταιρίας (αρχή της «εύλογης παρουσίασης», «true and fair view») και βέβαια να λαμβάνει υπόψη τις ουσιαστικές ρυθμίσεις προστασίας (π.χ.