ΛΕΞΙΚΟ ΝΟΜΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ - ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

429 Μ Μειονότητες ματικές διατάξεις, χωρίς να ενσωματώνει αγώγιμα δι- καιώματα. Περαιτέρω, προεξάρχουσα θέση στο πεδίο της μειονοτικής προστασίας κατέχουν το μεν το άρθρο 27 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτι- κά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ), το δε το άρθρο 14 της Ευρω- παϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφε- ξής ΕΣΔΑ), που υπενθυμίζει στα κράτη ότι δεν μπο- ρούν να αγνοούν τα υπάρχοντα μειονοτικά ζητήματα, αποτελώντας τρόπον τινάαντίβαροστην απουσία ειδι- κών διατάξεων στην ΕΣΔΑ που να εγγυώνται την προ- στασία των μειονοτήτων. Αλλά και πέραν της τελευ- ταίας αυτής διάταξης, αρκετά ακόμη άρθρα της ΕΣΔΑ (βλ. άρθρα 9, 10, 11, 13), καίτοι μη αναφερόμενα ειδι- κώς στις μειονότητες, προσφέρουν στην υπηρεσία των μειονοτικών υποθέσεων ένα επαρκές νομικό οπλοστά- σιο, επί του οποίου έχει νομολογήσει επανειλημμένως το ΕΔΔΑ, που ωστόσο κατηγορείται συχνά ότι διστάζει να λάβει σαφή θέση κατοχυρώνοντας δικαστικώς ειδι- κά δικαιώματα υπέρ των μειονοτήτων. Συγκεκριμένα, πεδίο ανάπτυξης της σχετικής με τη μει- ονοτική προστασία νομολογίας του προλεχθέντος Δι- καστηρίου έχουν αποτελέσει διάφορες εκφάνσεις και πτυχές του μειονοτικούφαινομένου, όπως: ο αυτοπροσδιορισμός του ατόμου ως μέλους μιας μειονότητας [βλ., π.χ., τις τρεις υποθέσεις Ahmet Sadik κατά Ελλάδος, καθώς και τις υποθέσεις των Κούρδων της Τουρκίας: Akdivar κατά Τουρκίας (1996), Aydin κα- τά Τουρκίας (1997), Selkuk and Asker κατά Τουρκίας (1998), Kurt κατάΤουρκίας (1998), Tekin κατάΤουρκίας (1998), Cakici κατά Τουρκίας (1999), Ilhan κατά Τουρκί- ας (2000), Kilic κατά Τουρκίας (2000), Kaya κατά Τουρ- κίας (2000), IbrahimAksoy κατάΤουρκίας (2000), Bilgin κατάΤουρκίας (2000), Cicek κατάΤουρκίας (2001),Tanli κατάΤουρκίας (2001) και Avsar κατάΤουρκίας (2001)], η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζε- σθαι [βλ., π.χ., Σιδηρόπουλος και άλλοι κατά Ελλάδος (1998), Gorzelik and Others κατά Πολωνίας (2004), Ου- ράνιοΤόξο και άλλοι κατά Ελλάδος (2006), Bekir-Ousta κατά Ελλάδος (2007), Emin and Others κατά Ελλάδος (2008), Τουρκική Ένωση Ξάνθης κατά Ελλάδος (2008), United Macedonian Organization Ilinden and Others κατά Βουλγαρίας (2012)], η πολιτική συμμετοχή [βλ., π.χ., Antonia Ignatane κατάΛετονίας (2005)], ο τρόπος ζωής [βλ., π.χ., Kalderas Gypsies κατά Γερ- μανίας και Ολλανδίας (1977), Buckley κατά Ηνωμένου Βασιλείου (1996), Assenov and Others κατά Βουλγαρί- ας (1998), Chapman κατά Ηνωμένου Βασιλείου (2001), Anguelova κατά Βουλγαρίας (2002), Conka κατά Βελγί- ου (2002)], η γλώσσα [βλ., π.χ., Inhabitants of Alsemberg and Beersel κατά Βελγίου (1963), X. κατά Αυστρίας (1979), Erdagöz κατά Τουρκίας (1997), Podkolzina κατά Λετο- νίας (2002), Kemal Taşkin and Others κατά Τουρκίας (2010)], Mehmet Nuri Özen and Others κατά Τουρκίας (2011)], η εκπαίδευση [βλ., π.χ., Belgian Linguistic Case (1968), Κύπρος κατά Τουρκίας (2001), Skender κα- τά FYROM (2001), Σαμπάνης και άλλοι κατά Ελλάδος (2008)] και ηθρησκευτικήετερότητα [βλ., π.χ., Κοκκινάκης κατά Ελλάδος (1993), Μανουσάκης και άλλοι κατά Ελλάδος (1996), Βαλσαμής και Ευστρατίου κατά Ελλάδος (1996), Τσιρλής και Κουλούμπας κατά Ελλάδος (1997), Γεωργι- άδης κατά Ελλάδος (1997), Καθολική Εκκλησία των Χα- νίων κατά Ελλάδος (1997), Λαρίσης και άλλοι κατά Ελ- λάδος (1998), Serif κατά Ελλάδος (1999), Τσαβαχίδης κατά Ελλάδος (1999), Θλιμμένος κατά Ελλάδος (2000), Hassan and Tchaouch κατά Βουλγαρίας (2000), Agga κατά Ελλάδος (2002)]. Όσον αφορά στο εν Ελλάδι ισχύον καθεστώς προστα- σίας των μειονοτήτων, εκτός των ανωτέρω διαλαμβα- νομένων, αλλά και των διεξοδικώς αναλυομένων υπό το λήμμα «Έγκλημα μίσους», αξίζει να μνημονευθούν τα κατοχυρωμένα στις διατάξεις του Συντάγματος (εφεξής Σ) δικαιώματα, τα οποία απολαμβάνουν και τα μέλη των μειονοτήτων. Στο υπό συζήτηση πεδίο, μάλι- στα, ιδιαίτερη είναι η αξία των συνταγματικών διατά- ξεων των άρθρων 2παρ. 1, 4παρ. 1 και 5παρ. 2, πουθε- σπίζουν την καθολικήπροστασία της αξίας τουανθρώ- που, την αρχή της ισότητας και την αρχή της μη διάκρι- σης, αντίστοιχα. Ειδικά, δε, ως προς τη μουσουλμανι- κή μειονότητα της Ελλάδος, το προεκτεθέν προστα- τευτικό πλαίσιο συμπληρώνεται από το Ελληνοτουρκι- κόΜορφωτικόΠρωτόκολλο του 1968, τηΣύμβαση της Κωνσταντινούπολης (1881), τη Συνθήκη των Σεβρών (1920) και τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923). Ενκατακλείδι,απότησχετικήμετιςμειονότητεςελληνι- κή νομολογία, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τόσο η ανα- φερόμενη υπό το λήμμα «Έγκλημα μίσους», όσο και οι ακόλουθες αποφάσεις, που ευρίσκονται καταχωρημέ- νες στην ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ του ΔΣΑ: ΑΠ 1729/1987, ΑΠ360/1994, ΣτΕ3598/1995, ΣτΕ3600/1995, 117/1999 ΕφΘράκης, 405/2000 ΜονΠρωτΘηβών, ΑΠ 586/2005, ΑΠ58/2006 και ΑΠ24/2012. Νομοθεσία: Βλ. άρθρα υπό το λήμμα «Έγκλημα μί- σους». Επιπλέον: (ιδίως) 2 παρ. 1, 4 παρ. 1 και 5 παρ. 2 Συντ. , Ν1920/1991, Ν3838/2010 . Βιβλιογραφία: – Alfredsson G. and Ferrer E., Δικαι- ώματα Μειονοτήτων: Οδηγός για τις Διαδικασίες και τα Όργανα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), μετάφραση: Πολυχρόνη Μ., επιμέλεια: Δη- μητράς Π., Minority Rights Group International, Raoul Wallenberg Institute of Human Rights and Humanitarian Law, Ελληνική Ομάδα για τα Δικαιώ- ματα των Μειονοτήτων, ΕΤΕΠΕ, Αθήνα, 2000. – Δια- κοφωτάκης Γ., Περί Μειονοτήτων κατά το Διεθνές Δίκαιο, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα - Κομοτη-