Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ

Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ 27 κάνει φιλόσοφο», (με την έννοια ότι ο Ηράκλειτος δεν ήταν -σύμφωνα με τη μετα- γενέστερη ορολογία- «στρατευμένος» αλλά «ανεξάρτητος» στοχαστής). Κατά πάσα περίπτωση οι σκέψεις του Ηράκλειτου εμφανίζονται ως τα εργαλει- ακά θεμέλια της φιλοσοφίας, 60 (ουσιαστικά πρόδρομος του πλατωνισμού). Θεμελι- ωτές της σύγχρονης φιλοσοφίας θεωρούνται ο Αριστοτέλης και ο Πλάτων. 61 / 62 Και οι δυο προχώρησαν, αντικρούοντας κατά βάση, (ενίοτε ειρωνικά, 63 ειδικά ο δεύτε- ρος 64 ), τις σκέψεις του Ηράκλειτου. Η αιώνια και εναγώνια αναζήτηση απαντήσε- ων έλαβε με τον Ηράκλειτο 65 συγκεκριμένη μορφή, αν και ο ίδιος ουδέποτε συστη- 60.  Η φιλοσοφική αναζήτηση «γεννήθηκε από τον αγώνα του ανθρώπου να βάλει τάξη στον κόσμο όπου ζει, να καταλάβει τη φύση και τη δύναμη αυτών που τον περιτριγυρίζουν, για να αποχτήσει σταθερή βάση στη ζωή του και τη δράση του», βλ. έτσι Χ. Θεοδωρίδης «Εισα- γωγή...», σελ. 1, (να φτάσει δηλ. σε μια κοσμοερμηνεία και κοσμοθεωρία, σύμφωνα με τους όρους της γερμανικής φιλοσοφικής γλώσσας). Αυτή την αγωνία του ανθρώπου καταγράφει η Αριστοτέλεια ρήση, («Μετά τα φυσικά», Ι, ι 980a 21-22), «φύσει του ειδέναι όρέγεται άνθρω- πος». Βλ. και Ν. Δενδρινού «Κήρυγμα...», σελ. 163 για τη διάκριση μεταξύ «είναι» και «γίγνε- σθαι» και κατά πόσο αυτή διατρέχει τη σκέψη του Ηράκλειτου. 61.  Ο J. Brun «Ηράκλειτος», σελ. 34, θεωρεί τον Πλατωνισμό ως φιλοσοφία της μη προόδου. 62.  Ο Θαλής ο Μιλήσιος θεωρείται ιδρυτής αυτής και ο Ηράκλειτος είναι από τους πρώτους, (ο Πυθαγόρας χαρακτήρισε ως φιλόσοφο τον εαυτό του, βλ. σχετικά και Κ. Παπαλεξίου «Εισα- γωγή στην οντολογία...», σελ. 69), που έκανε χρήση του όρου φιλόσοφος, στο υπ' αριθμ. 35 απόσπασμα, το οποίο καταγράφει ο Κλήμης «Στρωματείς», V 141. «Χρή γάρ εύ μάλα πολλών ίστορας φιλοσόφους άνδρας είναι καθ' Ήράκλειτον», (είναι απόλυτα απαραίτητο κριτές των πολλών να είναι οι φιλόσοφοι). Βλ. σχετικά Σ. Καμαλάκη «Ηράκλειτος», σελ. 28 και Κ.Θ. Πα- παλεξάνδρου «Συνοπτική ιστορία φιλοσοφίας», γ΄ έκδοση, 1969, σελ. 13. 63.  Βλ. σχετικά και Κ. Βαμβακά «Οι θεμελιωτές...», σελ. 235, 241 και 295 επόμ.. Βλ. αναφορικά με τη στάση του Αριστοτέλη έναντι του Ηράκλειτου και Φωτεινής Σαραντοπούλου «Ο Αριστο- τέλης ως λογοτεχνικός κριτικός του αρχαϊκού έπους και της λυρικής ποίησης», Διδακτορική διατριβή, 2010, σελ. 164, (nemertes.lis.upatras.gr/jspui/ bitstream/10889/41575/1/sarantopou- lou). Στην ουσία ο Αριστοτέλης προσήψε στον Ηράκλειτο την «κατηγορία» αθέτησης της αρ- χής της μη αντίφασης, βλ. σχετικά και F. Nietzsche «Η φιλοσοφία στα χρόνια...», σελ. 71. Βλ., όμως, Μ. Τσιτσικλή «Διαλεκτική», σελ. 17 ότι ο Ηράκλειτος δεν αρνείται και δεν αναφέρεται στον συγκεκριμένο λογικό νόμο. 64.  Βλ. σχετικά G.S. Kirk, J.E. Raven, M. Schofield «Οι προσωκρατικοί...», σελ. 471, Ν. Δενδρινού «Κή- ρυγμα...», σελ. 192, για τη σκόπιμη διαστροφή των θέσεων του Ηράκλειτου από τον Πλάτω- να και, τέλος, Θ. Παπδόπουλου «Η φιλοσοφία...», σελ. 237. 65.  «Τον πιο θεωρητικό στοχαστή και γι' αυτό και εντελώς Έλληνα», σύμφωνα με τον Θ. Κεσσί- δη «Ηράκλειτος», σελ. 44 και 86. Ως πρώτο εκπρόσωπο της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας τον χαρακτηρίζει η Α. Κελεσίδου «Μελετήματα...», σελ. 35.