ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

διεθνή θεωρία και νομολογία, που τον χαρακτηρίζει. Συνεπής προς τις θέσεις του για την καταδικαστική για την Ελλάδα απόφαση του ΕΔΔΑ, ο συγγραφέας προβαίνει στη συνέχεια σε μια συγκριτική αντιπαραβολή του προϊσχύσαντος Ν 3719/2008 για το σύμφωνο συμβίωσης προς τον νέο Ν 4356/2015, τον οποί- ον υποχρεώθηκε να θεσπίσει η χώρα μας ως ένα βαθμό: ως προς την επέκταση του θεσμού του συμφώνου συμβιώσεως και στα ομόφυλα ζευγάρια. Η τελευταία παράγραφος του βιβλίου καταδεικνύει, νομίζω, ότι η πολυφω- νία πλουτίζει υπό οποιαδήποτέ της εκδοχή την Νομική Επιστήμη. Εδώ ο συγ- γραφέας, κινούμενος στην μεθόριο μεταξύ ερμηνείας contra legem και extra legem διαπλάσεως του δικαίου, εισηγείται τρόπον τινα την απενεργοποίη- ση εκείνων των διατάξεων του Ν 4356/2015 που επεκτείνουν το πεδίο εφαρ- μογής των διατάξεων του γάμου στο σύμφωνο συμβίωσης. Στο ίδιο όμως συ- μπέρασμα θα μπορούσε ίσως να οδηγηθεί κανείς ορμώμενος από την αντίθετη προς τον συγγραφέα αφετηρία –δηλαδή από τη φιλική προς το σύμφωνο συμ- βίωσης-, επικαλούμενος τη συνταγματική και διεθνή υπερνομοθετική κατοχύ- ρωση της ιδιωτικής αυτονομίας και της ελευθερίας της γαμικής συναίνεσης. Πράγματι, αν ο νομοθέτης μετατρέψει σε γάμο το σύμφωνο συμβίωσης –και δη το συσταθέν ήδη προ της ψηφίσεως του νόμου-, τότε φυσικά ματαιώνεται η ελευθερία των συμβίων να ρυθμίσουν διαφορετικά την ζωή τους. Καταληκτικώς επισημαίνεται ότι πρόκειται για μια εργασία, άξια εξάρσεως για τον επιστημονικό και μεθοδολογικώς συνειδητό τρόπο προσέγγισης του θέματος και την σχεδόν εξαντλητική βιβλιογραφική και νομολογιακή του τεκ- μηρίωση. Ο συγγραφέας επεκτείνει με αυτήν την υπερχειλίζουσα έκταση του επιστημονικού του έργου (έξι –πλέον- μονογραφίες, συμβολές σε κατ’ άρθρον ερμηνεία του ΑΚ, συλλογές μελετών κ.λπ. ). Οι απόψεις του κινούνται στον συ- ντηρητικό δικαιοπολιτικό χώρο, ενίοτε αντίθετα προς τις κρατούσες ανά άλλα Ευρωπαϊκά Κράτη. Η επιστήμη όμως ενισχύεται μέσα από τον διάλογο, ακό- μη και όταν αυτός αφορά την lex lata, την κοινωνιολογικώς lex ferenda ή ακό- μη και αποφάσεις του ΕΔΔΑ, καθώς μάλιστα η νομολογία πάντοτε εξελίσσεται. Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου Καθηγητής του Αστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών