ΙΑΤΡΙΚΗ, ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Παραβιάσεις του ιατρικού απορρήτου και των δεδομένων υγείας ιδίως μέσω διαδικτύου Νικόλαος Μπιτζιλέκης Καθηγητής Ποινικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ Το ιατρικό απόρρητο είναι μια πληροφορία για θέματα υγείας κάποιου προσώπου, η οποία έχει τον χαρακτήρα της μυστικότητας. Προστατεύεται ως στοιχείο της ελεύθε- ρης ανάπτυξης της προσωπικότητας του ατόμου σε συνταγματικό επίπεδο (άρ. 9 Συντ), διότι με την αποκάλυψη σε τρίτους των θεμάτων υγείας ενός ατόμου είναι δυνατόν να συνδεθούν διάφορες αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή του (λ.χ. διακριτική μεταχείριση στην επαγγελματική, την οικογενειακή και εν γένει την κοινωνική του ζωή). Το διαδί- κτυο προσφέρεται σήμερα ως ένας ιδιαίτερα πρόσφορος τρόπος παραβίασης των ια- τρικών απορρήτων καθώς μπορεί μια τέτοια παραβίαση να γίνει είτε με ανάρτηση της πληροφορίας σε ιστοσελίδες (websites) είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) είτε με ομάδες συζήτησης (e-groups) ή στο πλαίσιο των χώρων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook) είτε, τέλος, με τα λεγόμενα δωμάτια ανοικτής επικοινωνίας (chatrooms) και τα δίκτυα αμοιβαίας ανταλλαγής αρχείων (peer to peer networks). Προσφέρεται επίσης και διότι πολλές ιατρικές υπηρεσίες γίνονται σήμερα μέσω διαδικτύου, χρησι- μοποιώντας δεδομένα υγείας των ασθενών. Οι παραβιάσεις του ιατρικού απορρήτου δεν διαπράττονται αποκλειστικά μέσω διαδικτύου, ωστόσο το διαδίκτυο προσφέρεται ως μια ευκολότερη στον τρόπο και ευρύτερη στο αποτέλεσμα παραβίαση του απορρή- του αυτού, είτε με τη δημιουργία απαγορευμένου αρχείου δεδομένων υγείας, που απο- κτώνται μέσω διαδικτύου, είτε με τη μεταφορά και γνωστοποίηση αυτών των δεδομέ- νων μέσω διαδικτύου είτε με τη διασύνδεση τέτοιων αρχείων που προέρχονται από δι- αφορετικούς η/υ συνδεδεμένους στο διαδίκτυο. Ας δούμε αυτές τις παραβιάσεις: 1. Η πιο απλή παραβίαση του ιατρικού απόρρητου είναι ενταγμένη στο άρθρο 371 ΠΚ μαζί με τις άλλες παραβιάσεις της επαγγελματικής εχεμύθειας και αφορά τη δόλια φα- νέρωση τόσο από ιατρούς όσο και από βοηθούς τους εκείνων των ιδιωτικών απορρή- των, τα οποία είτε οι ασθενείς τα έχουν εμπιστευθεί στους ιατρούς είτε οι ιατροί τα έμα- θαν λόγω του επαγγέλματός τους (όχι δηλ. στο πλαίσιο μιας άσχετης κοινωνικής σχέ- σης). Η παραβίαση προϋποθέτει λοιπόν την ύπαρξη μιας ιατρικής σχέσης. Η εν λόγω λοιπόν παραβίαση που συνιστά μια όχι ιδιαίτερα σημαντική αξιόποινη πρά- ξη, αφού τιμωρείται είτε με φυλάκιση μέχρι 1 χρόνο είτε και μόνο με χρηματική ποινή, γίνεται αποκλειστικά από συγκεκριμένα πρόσωπα, δηλαδή από τους ιατρούς, δημόσι- ους ή ιδιωτικούς, ή από τους βοηθούς τους, και αφορά απόρρητα στοιχεία, τα οποία οι ασθενείς τα έχουν εμπιστευθεί στους ιατρούς ή οι τελευταίοι τα έχουν μάθει εξαιτί- ας της άσκησης του επαγγέλματός τους. Απόρρητο μπορεί να είναι κάθε πληροφορία