ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΠ. ΜΑΝΘΟΣ 119 11. Αγωγή προσβολής ζωτικού χώρου ματος στην προσωπικότητα 3 . Γίνεται ειδικότερα δεκτό ότι το συνταγματικό δικαίωμα στο πε- ριβάλλον τριτενεργεί στις ιδιωτικές έννομες σχέσεις μέσω των ΑΚ 57 και 966 επ. 4 Με τις δια- τάξεις αυτές καθιερώνεται η προστασία του ζωτικού χώρου του ατόμου, ο οποίος (ζωτικός χώρος) περιλαμβάνει τα εκτός συναλλαγής πράγματα που έχουν για προορισμό την κοινή χρήση και ωφέλεια (κοινά σε όλους και κοινόχρηστα) αλλά και άλλα φυσικά ή τεχνητά αγα- θά. Έτσι εμπίπτουν εδώ ο ατμοσφαιρικός αέρας 5 , η θάλασσα, ο αιγιαλός 6 , το νερό 7 , το δημό- σιο δάσος 8 , τα δένδρα σε κοινόχρηστους χώρους (π.χ. πεζοδρόμια) 9 , η χλωρίδα και η πανί- δα 10 , το βιώσιμο οικιστικό περιβάλλον 11 , οι δρόμοι 12 , οι πλατείες, οι λιμένες, τα αρχαία 13 κ.ά. 14 Η απόλαυση ειδικότερα του ζωτικού χώρου περιλαμβάνει τη χρήση του αγαθού (π.χ. περι- ήγηση σε ένα δάσος, κολύμβηση σε μία παραλία) αλλά και την ωφέλεια που πηγάζει από τη χρήση του με την έννοια λ.χ. ότι ένας πολίτης μπορεί να εισπνέει (άρα να κάνει χρήση) του μολυσμένου ατμοσφαιρικού αέρα, εντούτοις δεν ωφελείται, διότι κινδυνεύει η ψυχική και σωματική του υγεία κ.ο.κ. 15 Επομένως, ο θιγόμενος με την αγωγή του πρέπει να εκθέτει ότι η επιλήψιμη συμπεριφορά του εναγομένου (π.χ. η χρήση ψησταριάς χωρίς φίλτρα, η παράλειψη της Αρχής να ενεργο- ποιήσει όρο σχετικής διοικητικής σύμβασης για κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών σε αι- γιαλό που έγιναν από τον μισθωτή της επίμαχης έκτασης 16 , η χρήση μουσικών μηχανημά- 3. Βλ. ενδεικτικώς ΑΠ 1731/2006 ΝοΒ 2007, 441· ΕφΛαρ 134/2015 ΤΝΠ ΔΣΑ· ΕφΘεσ 2025/2012 Αρμ 2013, 711· ΜΠρΧαλκ 1158/2010 ΧρΙΔ 2011, 90· καθώς και Καράκωστα , ΑΚ Γεωργιάδη/Σταθόπουλου 2 , άρθρο 57 αρ. 65 επ.· τον ίδιο , Περιβάλλον & Δίκαιο, 273 επ., 293 επ.· τον ίδιο , ΝοΒ 2010, 1922· Βίτσα , Αγωγές Γενικών Αρχών, [6] αρ. 57 επ. Για ενδεχόμενη καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος στον ζωτικό χώρο βλ. Καρά- κωστα , Η κατάχρηση, 112· πρβλ. επίσης ΕφΛαρ 134/2015 ΤΝΠ ΔΣΑ: Απόρριψη ως ουσία αβάσιμης της έν- στασης καταχρήσεως· έτσι και η ΕφΛαρ 373/2011 ΤΝΠ ΔΣΑ, η οποία μάλιστα δέχθηκε περαιτέρω ότι «… η προσβολή περιβαλλοντικών αγαθών συνιστά προσβολή της ζωής και υγείας του ανθρώπου, που είναι υπέρτερα της οικονομικής εξέλιξης της εναγόμενης ». 4. ΑΠ 43/2016 ΤΝΠ ΔΣΑ. Βλ. αναλυτικά Καράκωστα , Περιβάλλον & Δίκαιο, 261 επ. 5. ΑΠ 43/2016 ΤΝΠ ΔΣΑ· ΑΠ 1574/2014 ΤΝΠ ΔΣΑ (τσιμεντόσκονη). 6. ΑΠ 388/2016 ΤΝΠ ΔΣΑ. 7. ΜΠρΧαλκ 1158/2010 ΧρΙΔ 2011, 90 (πόσιμο νερό)· ΕιρΑρήνης 29/2000 ΕλλΔνη 2001, 520 (κοινόχρηστη βρύση χωριού). 8. ΑΠ 207/2010 ΕλλΔνη 2010, 1030. Ομοίως για το ιδιωτικό δάσος βλ. ΜΠρΒόλ 1531/2002 ΕλλΔνη 2002, 149. 9. ΜΠρΑθ 1104/2010 ΤΝΠ ΔΣΑ· ΜΠρΗρακλ 3308/2010 Ραδάμανθυς 2010, 331. 10. Καράκωστας , ΧρΙΔ 2004, 673. 11. Βλ. λ.χ. ΠΠρΘεσ 29/2007 ΝοΒ 2007, 626· ΜΠρΘεσ 5163/2010 ΤΝΠ ΔΣΑ· ΜΠρΤρικ 496/2001 ΠερΔικ 2001, 572 (ανέγερση οικοδομής με πολεοδομικές παραβάσεις). Εδώ πρόκειται για εντός συναλλαγής πράγματα που εμφανίζουν ιδιαίτερο αισθητικό, πολιτιστικό κ.λπ . ενδιαφέρον (πρβλ. και Φουντεδάκη , ΣΕΑΚ Γεωργι- άδη, άρθρα 57-60 αρ. 52· Γεωργιάδη , Γενικές Αρχές, § 12 αρ. 16). 12. ΑΠ 1536/2011 ΕλλΔνη 2012, 460· ΑΠ 1414/2011 ΕλλΔνη 2012, 461· ΑΠ 407/2007 ΕΕΝ 2009, 27· ΑΠ 1574/2006 ΕλλΔνη 2007, 851· ΕφΑθ 4869/2007 ΕλλΔνη 2009, 194· ΜΠρΘεσ 5731/2011 ΕφΑΔΠολΔ 2011, 328 (κατασκευάσματα σε κοινόχρηστη λωρίδα γης). 13. Έτσι Καράκωστας , Το δίκαιο της προσωπικότητας, 187. Πρβλ. και ΜΠρΘεσ 5163/2010 ΤΝΠ ΔΣΑ. 14. Μία ευρεία σύλληψη της έννοιας του ζωτικού χώρου υποστηρίζει ο Καράκωστας , Το δίκαιο της προσωπι- κότητας, 141· ο ίδιος , Περιβάλλον & Δίκαιο, 127, 294 («... σε όλα ανεξαιρέτως τα περιβαλλοντικά αγαθά »). 15. Βλ. και Καράκωστα , Το δίκαιο της προσωπικότητας, 137. 16. ΑΠ 388/2016 ΤΝΠ ΔΣΑ (παρανομία με τη μορφή παράλειψης).