ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΠ. ΜΑΝΘΟΣ 123 11. Αγωγή προσβολής ζωτικού χώρου Η αγωγή μπορεί ενδεικτικώς να έχει ως αίτημα την απορρύπανση ποταμού, την αφαίρε- ση άμμου με την οποία έγινε η κατάχωση των αρχαίων 38 , την αποξήλωση αντλιών επί κοι- νόχρηστου πεζοδρομίου 39 , την αφαίρεση κατασκευασμάτων που παρεμποδίζουν την ελεύ- θερη χρήση κοινόχρηστης οδού 40 , τον περιορισμό της βόσκησης και του ποτίσματος των χοίρων σε συγκεκριμένη έκταση 41 , την αφαίρεση περίφραξης επί κοινοχρήστου πλατείας 42 , την απομάκρυνση κεραίας κινητής τηλεφωνίας 43 , τη μεταφορά των στύλων της ΔΕΗ σε άλ- λο σημείο 44 κ.ά. Πάντως η αγωγή είναι ορισμένη, ακόμη και αν δεν παραθέτει συγκεκριμέ- νο τρόπο άρσης της προσβολής· αρκεί όμως να ζητείται η επαναφορά στην κατάσταση πριν την προσβολή, όπως η τελευταία περιγράφεται σε αυτή (αγωγή), οπότε επαφίεται στο δικα- στήριο να ορίσει τον τρόπο της άρσης, λαμβάνοντας υπόψη του το είδος της προσβολής, το προσβαλλόμενο αγαθό, τη βαρύτητα και τα αποτελέσματά της 45 . Στην κρίση του αυτή ο δι- καστής πρέπει να λαμβάνει υπόψη του και την αρχή της αναλογικότητας, οσάκις ιδίως το δικαίωμα στο περιβάλλον συγκρούεται με το δικαίωμα της οικονομικής ελευθερίας. Αυτό σημαίνει λ.χ. ότι μπορούν να επιβληθούν στον προσβάλλοντα εκείνοι μόνο οι περιορισμοί στην οικονομική του δραστηριότητα που είναι αναγκαίοι για τη διαφύλαξη του πληττόμε- νου περιβαλλοντικού αγαθού (π.χ. όχι πλήρης απαγόρευση ψεκασμού του αμπελώνα αλλά χρήση ειδικών σκευασμάτων για ψεκασμό κ.ο.κ.) 46 . Η σχετική απόφαση εκτελείται είτε σύμφωνα με την KΠολΔ 945 (άρση της προσβολής από τον δανειστή με δαπάνες του οφειλέτη 47 ) είτε σύμφωνα με την KΠολΔ 946 (καταδίκη σε τέλε- ση πράξεως και χρηματική ποινή για την περίπτωση που δεν επιχειρηθεί η πράξη). (β) Παράλειψη της προσβολής στο μέλλον: Ο ενάγων πρέπει εν προκειμένω να επικαλείται στην αγωγή του γιατί υπάρχουν βάσιμες απειλές για την επανάληψη της προσβολής ή την επέλευσή της -το πρώτον- στο άμεσο μέλλον 48 · δεν απαιτείται όμως υπαιτιότητα στο πρόσωπο του εναγο- μένου. Μάλιστα πολλές φορές η προληπτική αξίωση παράλειψης αποτελεί την πιο αποτελεσμα- τική λύση για την προστασία του περιβάλλοντος από ανεπανόρθωτες οικολογικές ζημίες 49 . Το δικαστήριο μάλιστα μπορεί κατόπιν σχετικού αιτήματος του ενάγοντος να διατάξει την προσω- ρινή απαγόρευση ορισμένης δραστηριότητας που προσβάλλει το περιβάλλον (π.χ. ρυπογόνου επίδρασης βιομηχανικών λυμάτων) μέχρι να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας (π.χ. εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος βιολογικού καθαρισμού) 50 . 38. ΜΠρΘεσ 1796/1993 Αρμ 1994, 162. 39. ΑΠ 1256/2005 ΤΝΠ ΔΣΑ. 40. ΕιρΜουζ 7/2002 ΑρχΝ 2005, 513. 41. ΕφΛαρ 189/2015 ΤΝΠ ΔΣΑ. 42. ΑΠ 872/2001 ΕλλΔνη 2002, 765. 43. ΠΠρΗρακ 109/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 44. ΑΠ 312/1965 ΝοΒ 1966, 109. 45. ΕφΛαρ 134/2015 ΤΝΠ ΔΣΑ. 46. Βλ. σχετικώς ΜΠρΚορ 2449/2008 ΧρΙΔ 2009, 122· Τσολακίδη , ΧρΙΔ 2009, 126-127. 47. ΑΠ 1256/2005 ΤΝΠ ΔΣΑ. 48. Πρβλ. και άρθρο 3 § 9 ΠΔ 148/2009: Άμεση απειλή ζημίας είναι η αντικειμενικά βάσιμη πιθανότητα να προκληθεί περιβαλλοντική ζημία στο άμεσο μέλλον. 49. Καράκωστας , Το δίκαιο της προσωπικότητας, 152-153. 50. Έτσι στην ΜΠρΒόλ 1097/229/1989 ΝοΒ 1990, 308. Πρβλ. και Καράκωστα , Το δίκαιο της προσωπικότητας, 179-180.