ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

124 ΑΠ. ΜΑΝΘΟΣ Β. ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ - ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ Η σχετική απόφαση εκτελείται σύμφωνα με την ΚΠολΔ 947 51 . (γ) Αποζημίωση: Εφόσον η επιλήψιμη συμπεριφορά προκαλεί και ζημία στον ενάγοντα, αυ- τός μπορεί να ζητήσει την αποκατάσταση της τελευταίας. Ενδεικτικώς, ο ενάγων μπορεί να ζητήσει τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε για την αποκατάσταση της υγείας του λόγω της προσβολής του ζωτικού του χώρου (π.χ. λόγω ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα), θετική ζημία λόγω προσβολής περιουσιακών αγαθών (π.χ. θάνατος ζώων λόγω μόλυνσης του πε- ριβάλλοντος) 52 , διαφυγόντα κέρδη επειδή με την προσβολή του ζωτικού του χώρου περιο- ρίστηκε παράλληλα και η επιχειρηματική του δράση 53 , τη διαφορά από τη μείωση της αξίας των κατοικιών των περιοίκων λόγω της περιβαλλοντικής υποβάθμισης της περιοχής 54 κ.ά. Ο ενάγων πρέπει να αναφέρει επίσης στην αγωγή του ότι αφενός ο εναγόμενος ενήργησε υπαίτια -εκτός αν συντρέχει νόμιμη περίπτωση αντικειμενικής ευθύνης (βλ. π.χ. άρθρο 29 Ν 1650/1986) 55 - και αφετέρου ότι η προκληθείσα ζημία συνδέεται αιτιωδώς με την παράνομη συμπεριφορά του εναγομένου. Το τελευταίο όμως μπορεί να είναι δύσκολο να αποδειχθεί, και δη όταν η περιβαλλοντική ζημία προκλήθηκε λόγω ρύπανσης «διάχυτου» χαρακτήρα (βλ. και άρθρο 5 § 2 ΠΔ 148/2009). Για τον λόγο αυτό υποστηρίζεται η αντιστροφή του βά- ρους απόδειξης με βάση τη θεωρία των σφαιρών επιρροής 56 . (δ) Χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης: Σχετικά με το συγκεκριμένο αίτημα ισχύουν mutatis mutandis όσα αναφέρθηκαν παραπάνω γενικώς για την προσβολή της προσωπι- κότητας 57 . Μπορεί να επισημανθεί ωστόσο ότι το αίτημα είναι ορισμένο και νόμιμο με μόνη την επίκληση της προσβολής του ζωτικού χώρου· δεν είναι δηλαδή απαραίτητο να αναφέ- ρεται στην αγωγή ότι συντελέστηκε και βλάβη στην υγεία του ενάγοντος 58 . 51. ΑΠ 1256/2005 ΤΝΠ ΔΣΑ. 52. ΠΠρΡεθ 8/2008 ΕφΝομΚρ 2008, 351. 53. Ιδίως σε περιπτώσεις παρεμπόδισης της χρήσης κοινόχρηστου πράγματος. Βλ. λ.χ. ΠΠρΑθ 2589/2003 ΕπισκΕΔ 2004, 510: Παρεμπόδιση εισόδου στην ιχθυόσκαλα με αποτέλεσμα τον περιορισμό όχι μόνο της ελευθερίας κινήσεως αλλά και της οικονομικής δράσης του παρεμποδιζομένου· ΕιρΘεσ 6747/2003 Αρμ 2005, 344: Μείωση εμπορικής αξίας καταστήματος λόγω παρακώλυσης χρήσης πεζοδρομίου· ΕιρΝικ 69/2002 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ: Παρακώλυση χρήσης πεζοδρομίου. 54. Εδώ όμως απαιτείται ο ενάγων να προσκομίσει επαρκή αποδεικτικά μέσα για το ύψος της εμπορικής αξί- ας του ακινήτου του και δη συμβόλαια αγοραπωλησιών, ως κρίσιμα συγκριτικά στοιχεία, προκειμένου το δικαστήριο να σχηματίσει δικανική πεποίθηση για την αξία της ιδιοκτησίας (έτσι στην ΕφΑθ 5560/2013 ΤΝΠ ΔΣΑ). 55. Εδώ δηλαδή ο ενάγων δεν χρειάζεται να επικαλεστεί υπαιτιότητα του εναγομένου, αρκεί βεβαίως (ο ενά- γων) να επικαλείται στην αγωγή του πραγματικά περιστατικά που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν 1650/1986, ήτοι ρύπανση ή άλλη υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ο εναγόμενος από την πλευρά του μπορεί να απαλλαγεί, αν ισχυριστεί με ένσταση είτε ότι η ζημία οφείλεται σε ανώτερη βία είτε ότι προήλθε από υπαίτια ενέργεια τρίτου που ενήργησε δολίως (άρθρο 29 Ν 1650/1986). Πρβλ. και ΠΠρΠειρ 464/2014 ΤΝΠ ΔΣΑ: Ρύπανση θάλασσας λόγω ναυαγίου· επίσης Καράκωστα , ΝοΒ 2010, 1928-1929. 56. Καράκωστας , ΝοΒ 2010, 1928. 57. Βλ. αρ. [7] υπό 6. Για το αν απαιτείται εν προκειμένω υπαιτιότητα βλ. Καράκωστα , Το δίκαιο της προσωπι- κότητας, 156 επ. Βλ. επίσης αναλυτικά για την ηθική βλάβη λόγω προσβολής του ζωτικού χώρου τον ίδιο , Το δίκαιο της προσωπικότητας, 170 επ. (177): Κριτήρια για το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης είναι η αναγκαιότητα του στοιχείου που προσβλήθηκε για την υγιή διαβίωση του ανθρώπου και για την εξασφά- λιση ποιότητας ζωής καθώς και η βαρύτητα της προσβολής εν όψει και της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης. 58. ΑΠ 1574/2014 ΤΝΠ ΔΣΑ.