ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

Σύνταγμα και Εργατικό Δίκαιο 9 Τα δεδομένα αυτά πράγματι συνιστούν το ελάχιστο αναγκαίο όριο της ανθρώ- πινης αξιοπρέπειας, ο σεβασμός της οποίας τοποθετείται στην κορυφαία διά- ταξη της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως διαμορφώνεται μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας (άρθρο 2 ΣΕΕ) 37 , ενώ ρητά στη διάταξη του άρθρου 3 ΣΕΕ τίθενται οι κοινωνικές και οικονομικές βάσεις και ορίζεται ότι η ενωσιακή αγορά συγκαθορίζεται από την ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγο- ράς 38 . Η τοποθέτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στην κορυφή του συστήμα- τος του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού 39 , που τον παρελθόντα αιώνα δο- κιμάστηκε από δύο παγκοσμίους πολέμους, επιβεβαιώνεται πολλαπλώς σε θε- σμικό επίπεδο. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης , εμφαντικά και σημειολογικά στην κορωνίδα του, στη διάταξη του άρθρου 1, ορίζει ότι η αξιοπρέπεια του ανθρώπου είναι απαραβίαστη 40 . Δεν πρόκειται για μια απλή εξαγγελία αλλά κοινωνική βάση και επιδιωκόμενο σκοπό ταυτόχρο- να. Η αρχή αυτή ανήκει στον σκληρό πυρήνα των διατάξεων του ισχύοντος Συντάγματος που καθιστά την αξία του ανθρώπου απαραβίαστη και άξια προ- στασίας και προσδίδει την ανθρωποκεντρική φύση της έννομης τάξης μας 41 . Το Σύνταγμα κατοχυρώνει και προστατεύει τη συλλογικότητα, η οποία έχει βαρύνουσα σημασία για την προάσπιση συμφερόντων διαφόρων κοινωνικών ομάδων, ιδίως των εργαζομένων. Εκδηλώνεται δε συνταγματικό επίπεδο κοι- νωνικής οργάνωσης με την συλλογική αυτονομία (άρθρο 22 § 2 Σ), τη συνδικα- λιστική ελευθερία (άρθρο 23 § 1 Σ) και τον εργασιακό αγώνα (άρθρο 23 § 2 Σ). Η συλλογικότητα συνδέεται με το δικαίωμα της προσωπικότητας (άρθρο 5 Σ), την ελευθερία πληροφοριακού αυτοκαθορισμού (άρθρο 9Α Σ), την προστασία από αθέμιτη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Η συλλογικό- τητα συνέχεται με την ελεύθερη έκφραση γνώμης (άρθρο 14 § 1 Σ), την ελευ- θερία της θρησκευτικής συνείδησης (άρθρο 13 § 1 Σ). Κάθε εργαζόμενος είναι 37. Κρητικός , σε Χριστιανό, Συνθήκη ΕΕ & ΣΛΕΕ Κατ’ άρθρο Ερμηνεία, άρθρο 2 ΣΕΕ, πλα- γιαρ. 3. 38. Κρητικός , ό.π., πλαγιαρ. 6. 39. Χαρακτηριστικά, η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, ο σεβασμός και η προστασία της, απο- τελεί την ύπατη αξία του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρ- θρο 1) 2000 C-364/01. 40. Για το ζήτημα της αμφισβήτησης της νομικής ισχύος του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμά- των, βλ. ειδικότερα σε Αγαθαγγελίδου , Η εξέλιξη του κοινοτικού εργατικού δικαίου, σ. 240 επ. Σαχπεκίδου , Θεμελιώδεις κοινοτικές ελευθερίες και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, Αρμ 2007, 3 επ., 4 επ., 11 επ. για το εύρος και το περιεχόμενο της αρχής σε σχέση με τις θεμελιώδεις κοινοτικές ελευθερίες. 41. ΑΠ 40/1998 ΝοΒ 47, 752 επ. Βλ. εμπεριστατωμένη ανάπτυξη σε Καζάκο , Συλλογικό Ερ- γατικό Δίκαιο..., σ. 43 επ., 48 επ. Κουκιάδης , Εργατικό Δίκαιο Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις..., 8η έκδ., σ. 50 επ., 51 επ.