ΕΚΟΥΣΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

IX ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στο έκτο βιβλίο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (άρθρα 739 επ.) ρυθμίζονται οι υπαγόμενες στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων υποθέσεις της εκού- σιας δικαιοδοσίας. Σύμφωνα με τον Γ. Μητσόπουλο 1 « εκούσια δικαιοδοσία είναι η αναγνωριζόμενη εις τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια εξουσία, όπως ταύτα, εν καθοριστική λειτουργία δικαίου και άνευ υπάρξεως διαφοράς, παρέχουν ένδικον προστασίαν δι’ ενεργείας πράξεων διαπλαστικής κυρίως αλλά και βεβαιωτικής μορφής, επί σκοπώ κατοχυρώσεως ή προστασίας ιδιωτικού συμφέροντος». Χαρα- κτηριστικά, συνεπώς, γνωρίσματα της εκουσίας είναι η αρχή της αυξημένης πρωτο- βουλίας του δικαστηρίου και της αυτεπάγγελτης ενέργειάς του, τόσο ως προς τη συλ- λογή των αποδείξεων όσο και ως προς το ουσιαστικό περιεχόμενο της επιβαλλόμε- νης με τη δικαστική απόφαση ρύθμισης, καθώς και η κατά κανόνα έλλειψη αντιδι- κίας, χωρίς ωστόσο αυτό να απεκδύει τις σχετικές αποφάσεις από σημαντικές έννο- μες συνέπειες. Στην εκούσια δικαιοδοσία υπάγεται πληθώρα υποθέσεων που ορίζονται από: α) το ειδικό μέρος της εκουσίας του ΚΠολΔ (άρθρα 739 επ.), β) από άλλες διατάξεις του ΚΠολΔ και του ΕισΝΚΠολΔ, γ) από τον ΑΚ και τον ΕισΝΑΚ και δ) από διατάξεις ει- δικών νόμων. Στο συλλογικό αυτό έργο γίνεται προσπάθεια συστηματικής και εξα- ντλητικής καταγραφής και ταξινόμησης όλων των σχετικών υποθέσεων και συγκε- κριμένα το έργο διαρθρώνεται ως εξής: Στο Μέρος Πρώτο αναλύονται οι γενικές διατάξεις της διαδικασίας της εκουσίας και εξετάζονται ζητήματα αναφορικά με τις υπαγόμενες σε αυτήν υποθέσεις, την αρμοδιότητα, την έναρξη της δίκης, τη συμ- μετοχή τρίτων, τη συζήτηση, την απόδειξη, την απόφαση, την έκδοση προσωρινής διαταγής, τα ένδικα μέσα, τη δεσμευτική ενέργεια των αποφάσεων κ.λπ . Στο Μέρος Δεύτερο εξετάζονται οι γνήσιες υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας ταξινομημένες ανά κλάδο δικαίου (Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου, Εμπράγματο Δίκαιο, Οικογε- νειακό Δίκαιο, Κληρονομικό Δίκαιο και Εμπορικό Δίκαιο). Τέλος, στο Μέρος Τρίτο παρατίθενται οι μη γνήσιες υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, οι οποίες πηγάζουν από τον ΚΠολΔ ή από άλλους ειδικούς νόμους, όπως ο νόμος για τη ρύθμιση οφει- λών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, ο νόμος για την προστασία των κα- ταναλωτών και ο ΠτΚ. Το παρόν πόνημα, αποβλέποντας στην εξυπηρέτηση πρακτικών κυρίως σκοπών, μέσα από τη σύζευξη της αντιπροσωπευτικότερης θεωρίας και της πλέον πρόσφα- της νομολογίας των δικαστηρίων όλων των βαθμίδων, και εξετάζοντας σε αυτοτελή 1. Η έννοια της εκούσιας δικαιοδοσίας, σε Μελέται Γενικής θεωρίας δικαίου και Αστικού Δικονομικού Δικαίου, (1983), σελ. 555.