ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ & ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Κώστας Δ. Παπαδημητρίου 9 δο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αποδεικνύουν το δυσχερές της υποθέσεως 8 . Πάντως οι κοινωνικές αντιλήψεις ωριμάζουν εν όψει της σοβαρότητας του ζη- τήματος. Έχει έτσι περάσει πολύς καιρός από τότε που δημοσίευσα για πρώ- τη φορά στη χώρα μας μια μελέτη για το ενδεχόμενο προσβολής της προσωπι- κότητας όταν χρησιμοποιούνται στο χώρο εργασίας τεχνικά μέσα παρακολού- θησης του εργαζομένου 9 , και μου απευθυνόταν εντονότατη πολεμική από τις στήλες νομικού περιοδικού 10 χαρακτηρίζοντας λίγο ως πολύ παράλογα τα όσα υποστήριζα. Ζητήματα σήμερα αυτονόητα! Όμως η τεχνολογική εξέλιξη δεν αφορά μόνο τα ζητήματα αυτά, αλλά ευνοεί και την ανάδειξη νέων μορφών απασχόλησης, ορισμένες από τις οποίες κινού- νται στη γκρίζα ζώνη μεταξύ εξαρτημένης και ανεξάρτητης εργασίας. Το φαι- νόμενο αυτό βεβαίως δεν είναι πρωτόγνωρο. Συχνά συνδυάζεται με την ευρύ- τερη τάση φυγής από το εργατικό δίκαιο, τάση η οποία και στο παρελθόν εμ- φανίσθηκε μέσω μορφών που εντάσσονται στο μοντέλο οργανωτικής διάσπα- σης της επιχείρησης, όπως η υπεργολαβία ή η προσφυγή στην, γνήσια ή ψευ- δεπίγραφη, σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών. Νέες μορφές, όμως, οργάνωσης της εργασίας εφευρίσκονται, κυριότερη από τις οποίες είναι η εργασία μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, όπου εργαζόμενοι εγκατεστημένοι στην πλατφόρμα αυτή απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό προς ανάληψη εργα- σίας. Και μπορεί για κάποιους να εμφανίζεται ως μια νέα ευκαιρία για εργα- σία, αλλά για τους πολλούς δεν πρόκειται παρά για μια νέα μορφή εργασια- κής ανασφάλειας. Η νομική εξάρτηση εξασθενίζει, ενόσω η οικονομική εξάρ- τηση του εργαζομένου έρχεται πλέον στην επιφάνεια, η οποία συνδυάζεται με συνθήκες έντονου ανταγωνισμού μεταξύ εργαζομένων. Επίσης, σε πολλές πε- ριπτώσεις προκύπτει οι «αυτόνομοι» εργαζόμενοι να είναι περισσότερο εξαρ- τημένοι από τους παραδοσιακούς συναδέλφους τους 11 . Η πληροφορική δημιουργεί, τέλος, εξαιρετικά ευέλικτες διαδικασίες εργασίας. Η παραγωγή μεταβάλλεται ταχύτατα και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο, δεδο- μένου ότι συχνά οι απαιτήσεις των πελατών ή των καταναλωτών είναι εκείνες που τη διαμορφώνουν. Οι εργοδότες δημιουργούν «εικονικές» ομάδες εργα- σίας, οι οποίες είναι εγκατεστημένες σε διάφορες χώρες, με τρόπο που συχνά 8. Απόφαση ΕΔΔΑ της 5ης Σεπτεμβρίου 2017 (σε μείζονα σύνθεση) στην υπόθεση Bărbulescu κατά Ρουμανίας. Απόφαση αντίθετη της 12ης Ιανουαρίου 2016 Τμήματος επί της ιδίας υποθέσεως. 9. Η χρησιμοποίηση οπτικο-ακουστικών μέσων στην επιχείρηση για την παρακολούθη- ση των εργαζόμενων, ΕΕργΔ 1986, σ. 153-160. 10. ΕΕργΔ 1986, σ. 510. 11. Β. Waas, Comparative overview, σε Restatement of Labour Law in Europe, τ. I, The concept of employee, Hart, 2017. Α. Στεργίου, Αυταπασχολούμενος και μισθωτός στην κοινωνική ασφάλιση, 2005.