O ΑΝΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Πρόλογος Το ζήτημα του αναιρετικού ελέγχου της αρχής της αναλογικότητας, η τή- ρηση της οποίας επιβάλλεται από το άρθρο 25 § 1 εδ. δ΄ Σ, έχει απασχο- λήσει επανειλημμένα την νομολογία του Αρείου Πάγου. Τα κρίσιμα επιμέρους ζητήματα, τα οποία ανακύπτουν, αναφέρονται κατά πρώτον στο αν η αρχή της αναλογικότητας εφαρμόζεται μόνον κατά τον έλεγχο της αντισυνταγματικότητας των νόμων ή αν, επίσης, θέτει ουσια- στικό κανόνα δικαίου άμεσα εφαρμοστέο από τον δικαστή κατά την επιδί- καση εύλογης χρηματικής ικανοποιήσεως κατά τους όρους της διατάξεως του άρθρου 932 ΑΚ, με συνέπεια η παράβασή του να ελέγχεται αναιρετικά υπό το πρίσμα των λόγων αναιρέσεως εκ των αριθ. 1 και 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ. Επίσης, κρίσιμο είναι το ζήτημα της δυνατότητας αναιρετικού ελέγχου κατά τον προσδιορισμό της κατά το άρθρο 932 ΑΚ εύλογης χρη- ματικής ικανοποιήσεως, δεδομένου ότι συνέχεται άμεσα με την θεμελιώδη για τη λειτουργία του ενδίκου μέσου της αναιρέσεως διάκριση μεταξύ νομικού και πραγματικού ζητήματος. Επί των εν λόγω ζητημάτων υπήρξαν διακυμάνσεις της νομολογίας όχι μό- νον των Τμημάτων, αλλά και της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, οι οποίες έτυχαν της κριτικής θεωρήσεως της επιστήμης του αστικού δικονομικού δικαίου. Το θέμα παραμένει επίκαιρο, όπως καταδεικνύεται από τις πρόσφατες αποφάσεις του ακυρωτικού δικαστηρίου. Ο συγγραφέας της παρούσας μελέτης επιχειρεί να φωτίσει τα ζητήματα, που συνέχονται με τον αναιρετικό έλεγχο της αρχής της αναλογικότητας, κατά τις περιπτώσεις εκείνες που τα δικαστήρια καλούνται να κρίνουν επί του αιτήματος προς επιδίκαση εύλογης χρηματικής ικανοποιήσεως κατά το άρθρο 932 ΑΚ. Πρόκειται για μία αξιόλογη προσπάθεια ενός νέου νομικού, ο οποίος ερευνά με κριτικό πνεύμα δυσχερή ζητήματα και με τον τρόπο αυτόν συμ- βάλλει στον σχετικό επιστημονικό διάλογο. Αθήνα, Ιούλιος 2018 Δημήτριος Α. Τσικρικάς Καθηγητής Πολιτικής Δικονομίας Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ