ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

8 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Άρθ. 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ σελ. 117, Γεωργιάδη ό.π. 103). Ιεραρχικά στην πρώτη βαθμίδα βρίσκεται το πρωτογε- νές δίκαιο, ενώ το δευτερογενές ανήκει στην δεύτερη βαθμίδα. Δεν αποτελεί πηγή δι- καίου η νομολογία των δικαστηρίων της Ε.Ε. Το ενωσιακό δίκαιο στο σύνολό του, γραπτό ή άγραφο, πρωτογενές ή παράγω- γο, υπερέχει απέναντι στο εθνικό δίκαιο κάθε κράτους μέλους (βλ. Δαγτόγλου ό.π., 188, Γέσιου-Φαλτσή ΕλλΔνη 34,243 επ., Βιτάλη ΕλλΔνη 30,697, ΑΠ 1008/93 ΕλλΔνη 1994,355). Η θεμελίωση της υπεροχής αυτής του ενωσιακού δικαίου αντλείται ειδι- κότερα από τη φύση των υποχρεώσεων των κρατών μελών της Ένωσης που προϋ- ποθέτουν περιορισμό των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων, από τη φύση της Ένωσης ως αυτόνομης έννομης τάξης, υποχρεωτικής για τα κράτη μέλη και τους πολίτες των κρατών αυτών, από την επιβαλλόμενη ισότητα και ενότητα εφαρμογής του κοινοτι- κού δικαίου σε όλα τα κράτη μέλη και από την ανάγκη ενιαίας διασφάλισης των σκο- πών της Ε.Ε. Το πλαίσιο του ελληνικού δικαίου στηρίζεται στην 28 Σ (βλ. Δαγτόγλου Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο Ι σελ. 199, Γεωργιάδη ΓενΑρχ σελ. 104). Κατά την άπο- ψη του ΔΕΕ πρέπει να υπερισχύει και του συνταγματικού δικαίου των κρατών-μελών (βλ. Δαγτόγλου , ό.π., 177). Άλλη θεμελιώδης αρχή του ενωσιακού δικαίου είναι αυτή της άμεσης εφαρμογής στην εσωτερική έννομη τάξη χωρίς όμως αυτό να σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι όλοι οι κανόνες του ενωσιακού δικαίου έχουν άμεση ισχύ για κάθε ιδιώτη. Υπερισχύει κά- θε αντίθετης διάταξης του ελληνικού δικαίου (βλ. ΑΠ 1008/93 ΕλλΔνη 35,355, ΕφΘεσ 3034/96 ΕλλΔνη 38,1166). Δεν απαιτείται προηγούμενη προσαρμογή στην εσωτερική νομοθεσία (βλ. ΑΠ 1008/93 ό.π., ΑΠ Ολ 2152/86 ΝοΒ 35,239). Σύμφωνα με την αρχή της άμεσης εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, τόσο το πρωτογενές όσο και το δευ- τερογενές (παράγωγο) ενωσιακό δίκαιο, αφενός ισχύει κατά το σύνολό του αυτόνο- μα στα κράτη μέλη, χωρίς ανάγκη μετατροπής του σε εσωτερικό δίκαιο και αφετέρου παράγει κατά ένα τμήμα του άμεση ισχύ απέναντι στους ιδιώτες, με την έννοια ότι οι τελευταίοι μπορούν να το επικαλούνται ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων στις σχέ- σεις τους με άλλους ιδιώτες (βλ. Γέσιου-Φαλτσή ό.π., Συνοδό ό.π., Καλογερόπουλο ΤοΣ 1980,1 επ.). Άμεση ισχύς απορρέει κυρίως από διατάξεις του δευτερογενούς ενω- σιακού δικαίου, από τους κανονισμούς, αλλά και από τις οδηγίες και αποφάσεις (βλ. Δαγτόγλου ό.π. σελ. 224, Γέσιου-Φαλτσή ό.π., Βιτάλη ΕλλΔνη 30,697). Οι κανονισμοί έχουν γενική και άμεση ισχύ στην εσωτερική έννομη τάξη κάθε κράτους μέλους και δεν χρειάζεται να ενταχθούν με κρατική πράξη σ’ αυτήν. Αντίθετα, οι οδηγίες κατά κα- νόνα επιτάσσουν την ενσωμάτωσή τους στην εθνική έννομη τάξη με πολιτειακή πρά- ξη. Ωστόσο οι οδηγίες και οι αποφάσεις των οργάνων της ΕΕ που περιέχουν σαφείς, ακριβείς και άνευ αίρεσης κανόνες δικαίου έχουν απευθείας εφαρμογή και δεσμεύ- ουν το κράτος αποδέκτη (βλ. ΑΠ 1330/2000 ΕλλΔνη 2002,386). γ. Δευτερογενείς πηγές Δικαίου: Τα συναλλακτικά και χρηστά ήθη, η καλή πίστη, οι ΣΣΕ, οι διεθνείς συμβάσεις, οι συλλογικές συμβάσεις και οι διαιτητικές αποφάσεις. 1. Συναλλακτικά ήθη. Συνηθισμένοι τρόποι ενέργειας που επικρατούν στις συνα λλα- γές (βλ. Μπαλή ΓενΑρχ παρ. 4, Σημαντήρα ΓενΑρχ αρ. 37, ΑΠ 703/76 ΝοΒ 25,52) και προσιδιάζουν, είτε σε ορισμένες κατηγορίες συναλλαγών, είτε σε ορισμένο επαγγελ- 18 19