ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

O. Εισαγωγικές σκέψεις 9 IRETIJ καθηγητή Pierre Catala και του (τότε) ερευνητή Michel Bibent 25 , του Αμερικανού Layman Allen 26 και του Ιταλού Giancarlo Taddei-Elmi 27 . Οι κοινότοπες διαπιστώσεις περί «ραγδαίων εξελίξεων της τεχνολογίας» 28 δεν είναι, πλέον, αναγκαίες προκειμένου να καταδειχθεί η καθολική αναγκαιό- τητα του κλάδου για τη νομική επιστήμη. Εξάλλου, στις μέρες μας προφανώς έχουν καμφθεί και οι αρχικές αντιρρήσεις - κυρίως των νομικών - για την χρη- σιμότητα τέτοιου γνωστικού αντικειμένου. Οι τεχνολογικές εξελίξεις εισά- γουν εντελώς νέα πεδία όπως πχ. οι συμβάσεις συναλλαγών με ηλεκτρονι- κές πληροφορίες και δεδομένα, το συμμετοχικό Internet και τα κοινωνικά δί- κτυα, το ηλεκτρονικό εμπόριο, η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η πνευματική ιδιοκτησία στην Κοινωνία της Πληροφορίας κλπ. Το δίκαιο καλεί- ται αφ’ ενός να ρυθμίσει τα πεδία αυτά, αφ’ ετέρου, όμως, οι ίδιες οι εξελί- ξεις οδηγούν σε μεταβολή του περιεχομένου του. Ειδικότερα, μεταβάλλουν το τρόπο λειτουργίας του δικαίου εισάγοντας νέες διαδικασίες και όρους όπως π.χ. οι ηλεκτρονικές υπογραφές και τα ηλεκτρονικά έγγραφα, η ηλε- κτρονική μεταφορά κεφαλαίων, η παροχή υπηρεσιών και αγαθών σε απ’ ευ- θείας (online) σύνδεση κλπ. Είναι προφανές ότι οι ρυθμίσεις αυτές, καθώς και η επίλυση των νομικών προβλημάτων που θα προκύψουν, απαιτούν νομικούς με ειδικές γνώσεις ∆ικαίου Πληροφορικής . Από την άλλη μεριά, οι εξελίξεις έχουν μεταβάλλει την ποιοτική διάσταση της γνώσης του δικαίου. Η αδυναμία των παραδοσιακών μέσων για την αντι- μετώπιση του γνωστικού εύρους του δικαιικού φαινομένου κατέστη ευδιά- κριτη ήδη από την δεκαετία του 1970. Οι μέθοδοι των θετικών επιστημών αρ- 25.  Η διδακτορική διατριβή του Μ. BIBENT, L’ Informatique appliqué à la Jurisprudence , Université de Montpellier, 1972 (ίσως η πρώτη στο είδος), αποτέλεσε το θεωρητικό έναυσμα για την δημιουργία του συστήματος JURIDOC. 26.  Βλ. το πρωτοποριακό άρθρο για την συμβολική λογική σε σχέση με το δίκαιο L. ALLEN Symbolic Logic: A Razor-edged Tool for Drafting and Interpreting Legal Documents , Yale Law Journal, 66, 1957, 833. Συμβολική Λογική (γνωστή και ως μα- θηματική λογική) είναι η επιστήμη που υιοθετεί ένα σύστημα συμβόλων που αναπα- ριστούν τρόπους της σκέψης και ένα σύνολο αξιωματικών κανόνων για τον συνδυα- σμό τους, χωρίς όμως να εξετάζει την ουσιαστική σημασία τους. 27.  Εκτός από την μονογραφία Dimensioni dell’ Informatica Giuridica βλ. για την θεωρη- τική θεμελίωση της Νομικής Πληροφορικής G. TADDEI-ELMI, L’ Informatique Juridique entre la Philosophie et la Science: “Autonomie et Interdisciplinarité”, LES ANNALES DE L’ IRETIJ, no.1, Montpellier, 1989 ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ, L’ Insegnamento Dell’ Informatica Giuridica in Italia , INFORMATICA E DIRITTO, 1, 1989. 28.  Βλ. όμως και την άποψη ότι ειδικά ο νομικός κόσμος δεν έχει ανταποκριθεί σε αυ- τές τις προκλήσεις. Ο R. SUSSKIND παρότι τη δεκαετία του 1990 υπήρξε διαπρύσιος κήρυκας των μεταβολών στα νομικά επαγγέλματα (R. SUSSKIND, The Future of Law , 1996), εν συνεχεία διαπίστωσε μικρές μεταβολές στους νομικούς που, μάλλον, δι- ατήρησαν τις παραδοσιακές μεθόδους εργασίας (R. SUSSKIND, The End of Lawyers ?, 2008).