ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

78 Ιστορία του Δικαίου - Ελλάδας και Κύπρου Το κριτήριο χαρακτηρισμού και καθορισμού, για παράδειγμα των Ισθμίων, ως πα- νελληνίων αγώνων και πανελλήνιας εορτής, ήταν (πιθανόν) η δύναμη της συνήθειας και η απήχηση που είχαν τα Ίσθμια στο Πανελλήνιο. Νομικά ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σχέση φόνου και αθλητισμού στο πλαίσιο τόσο των αγώνων όσο και εκτός αυτού, δηλαδή στα γυμναστήρια, εκεί όπου οι νέοι αθλητές προετοιμάζο- νταν για τον αγώνα. Συνολική θεώρηση των διατάξεων, κανόνων, κανονισμών και νόμων Είναι αδύνατον να επιχειρηθεί εδώ μια συνολική θεώρηση των διατάξεων του αθλη- τικού δικαίου της κλασικής εποχής. Ωστόσο, είναι δυνατόν να παρουσιαστούν βασι- κά συμπεράσματα που προκύπτουν από την μελέτη των πηγών για το αθλητικό δί- καιο των πανελληνίων αθλητικών αγώνων. Το πρώτο και κύριο συμπέρασμα είναι ότι το αθλητικό δίκαιο των πανελληνίων αθλητικών αγώνων ήταν κοινό. Η Ολυμπιακή εκεχειρία που είχε συμφωνηθεί μετα- ξύ των βασιλέων της Σπάρτης (Λυκούργος), της Ήλιδας (Ίφιτος) και της Πίσσας (Κλε- οσθένης) το 776 π.Χ. και είχε χαραχθεί στην ασπίδα του Ιφίτου είναι ιδιαίτερης ση- μασίας. Χαρακτηριστικές ήταν οι υποχρεώσεις των αθλητών να αγωνίζονται γυμνοί και των ανδρών θεατών να υπομένουν την ζέστη (γυναίκες δεν επιτρεπόταν να πα- ρακαλουθούν τους αγώνες των ανδρών). Δεύτερον, το αθλητικό δίκαιο των πανελληνίων αθλητικών αγώνων στις επιμέρους εκφάνσεις του δεν ήταν ομοιογενές σε κάθε έναν από τους τέσσερις πανελλήνιους αγώνες, δηλαδή είναι ριψοκίνδυνο να αποφανθεί κάποιος περί μίας ιεραρχίας κανό- νων δικαίου αθλητικού περιεχομένου. Αν θα αποτολμούσε κάποιος να ιεραρχήσει τους κανόνες που ίσχυαν και που σήμερα ονομάζονται «αθλητικό δίκαιο», θα έπρε- πε τουλάχιστον να λάβει υπ’ όψη του τα ακόλουθα δεδομένα: • Οι κανόνες (όρκος και ιερή εκεχειρία) είχαν την ανώτερη τυπική ισχύ, διότι κα- νείς δεν τους τροποποιούσε ούτε τους παραβίαζε ποτέ (με ελάχιστες εξαιρέ- σεις στην περίπτωση της ιερής εκεχειρίας). • Οι νόμοι είχαν (επομένως) κατώτερη τυπική ισχύ, διότι και τροποποιήσεις είχαν υποστεί και αρκετές παραβιάσεις. • Οι κανονισμοί (και οι αποφάσεις των Ελλανοδικών επί παραβιάσεων αυτών) εί- χαν πιθανόν ίδια τυπική ισχύ με τους νόμους, αλλά ιδιαίτερα οι αποφάσεις των Ελλανοδικών ήταν από όλους σεβαστές, με αποτέλεσμα να μην νοείται παρα- βίαση αυτών ή χλευασμός αυτών. Υπό την οπτική αυτή, οι αποφάσεις των Ελ- λανοδικών αποκτούσαν ανώτερη (αν όχι την ανώτερη) τυπική ισχύ, πλάι στους κανόνες του ιερού αθλητικού δικαίου 189 . 189. (Πιθανή) ιεράρχηση διατάξεων αθλητικού δικαίου. 1. ΚΑΝΟΝΕΣ (: ΟΡΚΟΣ, ΙΕΡΗ ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ) --- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΛΛΑΝΟΔΙΚΩΝ, 2. ΝΟΜΟΙ, 3. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ [--- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΛΛΑΝΟΔΙΚΩΝ].