ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

79 Β. Αρχαία Ελληνικά Δίκαια Για παράδειγμα, στην πομπή (δύο ημέρες πριν την έναρξη των αγώνων) από την Ήλιδα προς την Ολυμπία προηγούνταν οι ιε- ρείς, έπονταν οι Ελλανοδίκες και οι θεωρoδόκοι ή πρόξενοι, ενώ οι αθλητές ακολουθούσαν τελευταίοι. Τρίτον, το αθλητικό δίκαιο των πανελληνίων αθλητικών αγώνων δεν διέφερε από εκείνο των ελληνικών τοπικών αθλητικών αγώνων. Τέταρτον, οι πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες διέφεραν από τους τοπικούς, επειδή εί- χαν πανελλήνια ακτινοβολία και συμμετοχές από όλες τις ελληνικές πόλεις. Το κρι- τήριο που έκρινε καθοριστικά ποιοι τοπικοί αγώνες θα γίνονταν πανελλήνιοι ήταν αντίστοιχο με αυτό των Συνόδων της Εκκλησίας του Βυζαντίου. Όλες οι Σύνοδοι αρχικά ήταν τοπικές, αλλά αργότερα «Οικουμενικές» ονομάστηκαν όσες είχαν ευ- ρύτερη απήχηση στην συνείδηση όλων. Κατά τον ίδιο τρόπο, πανελλήνιοι ήταν οι αγώνες, οι οποίοι στην συνείδηση όλων είχαν ιδιαίτερη ακτινοβολία. Ειδικά για τα Ίσθμια είναι αξιοσημείωτο ότι ήταν κέντρο διερχομένων και πέρασμα οδικό και θα- λάσσιο, ενώ οι Δελφοί ήταν το θρησκευτικό κέντρο, όπου η Πυθία έδινε τους περί- φημους χρησμούς. Στην Νεμέα τιμούσαν τον Δία, ο οποίος ήταν ο «αρχηγός» των θεών του Ολύμπου, ενώ στα Ολύμπια η αναδιοργάνωση των αγώνων συνέβη πε- ρίπου 200 χρόνια πριν την αναδιοργάνωση των Ισθμίων και των Πυθίων. Αυτοί οι παράγοντες (όχι αναγκαίως με νομική διάσταση) διαμόρφωσαν και παγίωσαν τους τέσσερις αγώνες ως πανελλήνιους. Ουδείς αμφισβήτησε τον θεσμό αυτό στην κλα- σική εποχή, αμέσως ή εμμέσως. Την ελληνιστική εποχή, όμως, οι πανελλήνιοι αγώ- νες πολλαπλασιάστηκαν 190 , δίχως να αμφισβητηθεί και πάλι η ιδιαίτερη αξία των κλασικών πανελληνίων αθλητικών αγώνων. Πέμπτον, το κλασικό αθλητικό δίκαιο ήταν εκείνο που σε συνδυασμό με την ηθική και την άμιλλα των αθλητών ανέδειξε τους πανελλήνιους αγώνες και κυρίως τα Ολύ- μπια σε υπερχρονική αξία, η λάμψη της οποίας σήμερα δεν θαμπώνει ούτε εκτυ- φλώνει, αλλά καθοδηγεί όσους συμμετέχουν ως διοργανωτές, προπονητές, αθλητές και θεατές στους σύγχρονους (διεθνείς) Ολυμπιακούς Αγώνες. 4. Ποινικό δίκαιο (εγκλήματα, ποινές, σωφρονισμός) Τα εγκλήματα που τιμωρούνταν κατά τις έννομες τάξεις των ελληνικών δικαίων ήταν ο φόνος 191 , η σωματική βλάβη, η σωματική βλάβη γονέα («γραφή γονέων κα- 190. Βλ. ενδεικτικά «Άκτια» και «Άλια» ή «Αλαία». 191. Υπήρχαν πολλά διαφορετικά δικαστήρια που δίκαζαν υποθέσεις φόνων, ανάλογα με το αν ο φό- νος ήταν ακούσιος ή εκούσιος. Το Παλλάδιο (ακούσιος φόνος), το Δελφίνειο (δικαιολογημένες από τον νόμο ή την δικαιοσύνη ανθρωποκτονίες), το Πρυτανείο (δίκες για άψυχα αντικείμενα ή ζώα που προκάλεσαν θάνατο – για να μην δικάσουν τον ιδιοκτήτη που συνήθως ήταν ο δήμος, π.χ. αν έπεφτε ένα κομμάτι από μάρμαρο από δημόσιο κτίσμα και σκότωνε κάποιον, δίκαζαν το κομ- μάτι μάρμαρο), το Φρεαττό (οι εξορισμένοι λόγω ακούσιου φόνου δικάζονται για οτιδήποτε πλην φόνου εκ προθέσεως, βρισκόμενοι πάνω σε βάρκα, λίγο έξω από την ακτή του Πειραιά, και απένα- ντί τους στην γη βρίσκονται οι δικαστές, και αυτό για να μην «μολύνουν» την αττική γη), η Ζέα (δι-