ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

IX κεια των πανεπιστημιακών παραδόσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εκπόνηση εξαιρετι- κής ποιότητας γραπτών εργασιών οδήγησε στην παραπομπή αποσπασμάτων τους ή και στην σκέψη για μελλοντική έκδοση βιβλίων, μονογραφιών ή και διδακτορικών διατριβών σχετικά με επιλεγμένα θέματα της Ιστορίας του Δικαίου, διότι αυτά εκφεύγουν των ορίων του παρόντος πονήματος, κυρίως λόγω έκτασης, οπότε υπάρχουν και αντίστοιχες παρα- πομπές και αναφορές στο παρόν σχετικώς. Ο ενθουσιασμός των φοιτητών αποτελεί πά- ντοτε έμπνευση και έναυσμα για διαρκή δημιουργικότητα. Αυτονόητο είναι βεβαίως ότι κάθε σφάλμα του παρόντος βαρύνει αποκλειστικά τον συγγραφέα. Περαιτέρω, είναι πά- ντοτε ευπρόσδεκτες οι παρατηρήσεις και τα σχόλια με αποστολή μηνύματος από κάθε εν- διαφερόμενο αναγνώστη και μελετητή (charalamposstamelos@gmail.com ). Άραγε μπορεί η Ιστορία Δικαίου να «ζωντανέψει» και να έχει ακόμη και πρακτικό ενδια- φέρον σήμερα ή και στο μέλλον; Η θετική απάντηση προκύπτει από την μελέτη και του παρόντος καθώς και των διατάξεων του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα όπως και της νομολογίας, όταν καλείται να επιλύσει διαφορές του σήμερα που έρχονται από τα βάθη των αιώνων. Τέτοιες αποφάσεις των ετών 2014, 2015 και 2017 περιλαμβάνονται στο Κεφάλαιο για το νεότερο δίκαιο υπό τον τίτλο «Ειδικό θέμα: βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο και «ζώσα» ιστορία δικαίου» ολοκληρώνοντας στο παρόν με τρόπο συνοπτικό και όσο το δυνατόν τεκμηριωμένο έναν σπειροειδή κύκλο Ιστορίας του Δικαίου τεσσάρων χιλιετιών. Το παρόν αφιερώνεται στον υιό μου Δημήτριο. Αθήνα-Λευκωσία, 15 Ιουλίου 2018 Χαράλαμπος Δ. Σταμέλος