ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΘΥΜΑ

148 TO ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΘΥΜΑ προβλημάτων, που άπτονται αναστοχασμών και προβληματισμού γύρω από την οικολογική κρίση παγκοσμίως και τις συνέπειές της στον πλανήτη και στην αν- θρωπότητα μακροπρόθεσμα. Ο δεύτερος λόγος συνδέεται με το αυξανόμενο ενδιαφέρον τα τελευταία έτη των εγκληματολόγων γύρω από την προσέγγιση της κοινωνικής βλάβης ως οπτικής για τη χάραξη πολιτικών απάντησης στις σύγχρονες μορφές εγκληματικότητας, οι οποίες δεν έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με τα μέσα, που παρέχει το Ποινικό ∆ίκαιο και η καταστολή των νομικών κανόνων. Αυτή ακριβώς η απο- τυχία της νομοθεσίας να αποσοβήσει, χρησιμοποιώντας ως μέσο τους νομικούς κανόνες και τις παρεχόμενες από το δίκαιο δυνατότητες αποκατάστασης τα μείζονα περιβαλλοντικά προβλήματα ανά την υφήλιο, έφερε ορισμένους εγκλη- ματολόγους πιο κοντά στην υποστήριξη της κοινωνικής βλάβης ως πιο αποτε- λεσματικής στο πεδίο της προστασίας και της επανόρθωσης των ζημιών, που αντιμετωπίζουν τα περιβαλλοντικά θύματα 320 . Οι εκπρόσωποι της προσέγγισης της κοινωνικής βλάβης ξεκινούν από τη χρήση ενός διαφορετικού, λιγότερο φορ- τισμένου και πιο χαλαρού από πλευράς ορισμών λεξιλογίου, για να καταλήξουν στη διεύρυνση της οπτικής της Εγκληματολογίας από το έγκλημα στο πρόβλημα. Ο αντίκτυπος αυτής της προσέγγισης στη μελέτη της θυματοποίησης συνίσταται, ακριβώς, στη διεύρυνση του ορισμού και του εύρους των ζημιών, που μπορούν να υποστούν οι άνθρωποι. Στην έννοια της ζημίας, έτσι, από τη σκοπιά των θεωρι- ών της κοινωνικής βλάβης περιλαμβάνονται «τα επιζήμια και επιβλαβή βιώματα, που δοκιμάζουν οι άνθρωποι καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους» 321 . Παράλληλα στο εννοιολογικό περιεχόμενο της περιβαλλοντικής βλάβης περιλαμβάνονται οι μη ανθρωποκεντρικού τύπου προσβολές του περιβάλλοντος, λ.χ. προσβολές της βιόσφαιρας εν γένει, περιλαμβανομένων των ζώων και των λοιπών έμβιων οργανισμών, καθώς και οι μαζικές προσβολές, π.χ. περιπτώσεις πυρηνικής κατα- στροφής 322 . Η προσέγγιση της κοινωνικής βλάβης επηρέασε σημαντικά την πλειοψηφία των πράσινων εγκληματολόγων, μια που σε αυτήν βρήκαν την ευρύτερη σύλληψη με κοινωνικούς όρους, που ταιριάζει περισσότερο στη φυσιογνωμία των περιβαλλο- ντικών προσβολών. Και πράγματι η ανθρωπότητα υφίσταται τις συνέπειες των περιβαλλοντικών προσβολών ή για να χρησιμοποιήσουμε τους όρους, που υιο- θετούνται στον ορισμό της κοινωνικής βλάβης, «δοκιμάζει βιώματα», τα οποία 320. Βλ. M. Hall, Victims of Environmental Harm, Rights, recognition and redress under national and international law, ο.π. σελ. 13-16, 14-15 και τις εκεί παραπομπές. 321. Βλ. Μία παρουσίαση της προσέγγισης της κοινωνικής βλάβης, αντί άλλων σε Β. Βασιλαντωνο- πούλου, Λευκά Κολάρα και Οικονομικό Έγκλημα, Κοινωνική Βλάβη και Αντεγκληματική Πολιτική, εκδόσεις Π.Ν. Σάκκουλας, ∆ίκαιο και Οικονομία, Αθήνα 2014, σελ. 423-436, όπου, βέβαια, η συγ- γραφέας εξετάζει την εφαρμογή των βασικών θέσεων αυτής της προσέγγισης στο πλαίσιο της εξάλειψης των οικονομικών εγκλημάτων. 322. Ibid υποσημ., 309.