ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 2ης ΕΚΔΟΣΗΣ Η παρούσα δεύτερη έκδοση του βιβλίου κατέστη αναγκαία από την εν τω μετα- ξύ εντυπωσιακή ανάπτυξη του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχεδόν σε όλους τους τομείς του, ιδίως όσον αφορά την ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση, την εσωτερική αγορά, συμπεριλαμβανομένης της διέλευσης των εξωτερικών συνό- ρων, την εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης και την προ- σχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Η ανάπτυξη αυτή οφείλεται τόσο στις σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες των ορ- γάνων της Ένωσης, όσο και στις πολλές και σημαντικές αποφάσεις που εξέδωσε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες επιτρέπουν να κατανοηθούν κα- λύτερα τα χαρακτηριστικά, όσο και τα διακυβεύματα του εγχειρήματος της ευρω- παϊκής ενοποίησης. Ενώ η δομή του έργου παραμένει η ίδια, η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει νέες αναπτύξεις που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ιδέα, τις αξίες της Ένωσης, την προσχώ- ρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ, τους πόρους της Ένωσης, τις πολιτικές της Ένωσης επί διαφόρων προϊόντων, τους υπηκόους τρίτων κρατών, την Ευρωπαϊκή Ιθαγέ- νεια, τα ειδικά καθεστώτα υπηρεσιών, τη νέα οικονομική διακυβέρνηση, τη θε- σμική και δημοκρατική υστέρηση της ΟΝΕ και την εξωτερική δράση της Ένωσης, ιδίως με την ανάλυση της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, αφενός, και την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, αφετέρου. Παράλληλα, έχουν γίνει πολλές επιμέρους αναθεωρήσεις της ύλης, λόγω της έκ- δοσης σημαντικών αποφάσεων, σε θεματικές όπως είναι η εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η δικαστική προστασία, η αποτελεσματική εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης, η έννοια των ποσοτικών περιορισμών στην ελεύθερη κυ- κλοφορία των προϊόντων, τα κρατικά μονοπώλια εμπορικού χαρακτήρα, η εφαρ- μογή των κανόνων ανταγωνισμού, οι κρατικές ενισχύσεις και το δημοσιονομικό σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καθίσταται φανερή η δυναμική ανάπτυξη του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επηρεάζει σχεδόν όλους τους κλάδους του εθνικού δικαίου, όπως και τη θε- μελιώδη συνταγματική και πολιτική δομή των κρατών μελών. Η σχεδόν συνολική παρουσίαση της ύλης του δικαίου της ΕΕ (ή των πιο σημαντικών συνταγματικών και ουσιαστικών χαρακτηριστικών του), άλλοτε με συνθετικό, άλλοτε με αναλυτι- κό τρόπο, επιτρέπει την κατανόηση της φύσης του, του εξελικτικού όσο και περί- πλοκου, μερικές φορές, χαρακτήρα του, προπάντων την ανάδειξη της βαθιάς εσω- τερικής συνοχής και λογικής που το διέπει.