ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας 268 ρισσότερο την ελευθερία σύναψης γάμου, γιατί το άρθρο 2 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου περιλαμβάνει κατ’ αντίθεση με το άρθρο 6 § 1 την επιφύλαξη του νόμου («συνταγματική τάξη»). Η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας επικαλείται επίσης και την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 21 § 1 του Συντάγματός μας για τη θεμελίωση των δικαιωμάτων 81 . Νομίζω ότι όλα τα μη ρητά κατοχυρούμενα α τ ο - μ ι κ ά δικαιώματα, όπως συμβαίνει με τα εν λόγω δικαιώματα, πρέπει προφανώς να συνάγονται από το γενικό α τ ο μ ι κ ό δικαίωμα (ελευθερία αναπτύξεως της προσωπικότητας) και όχι από ένα κ ο ι ν ω ν ι κ ό δικαίωμα (άρθρα 6 § 1 Θεμελ. Νόμου και 21 § 1 ελληνικού Συντ.). Πρέπει να σημειωθεί ότι το νέο ομοσπονδια- κό Σύνταγμα της Ελβετίας (άρθρο 14) κατοχυρώνει ρητά «το δικαίωμα σε γάμο και οικογένεια». – Είναι αυτονόητο ότι οι προαναφερόμενες συνταγματικές διατάξεις χρησιμοποιούν τον όρο «γάμος» υπό την παραδοσιακή έννοιά του, δηλαδή υπό την έννοια μιας συμφωνίας δύο ετερόφυλων προσώπων (ενός άνδρα και μιας γυ- ναίκας) για μια μόνιμη συμβίωση σύμφωνα με τους νόμους του κράτους 82 . Συνε- πώς, δεν καλύπτουν το λεγόμενο «γάμο» μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών. 245 επ.· A. Schmitt - Kammler , σε Sachs , op. cit., σ. 325, αριθ. περιθ. 23· Starck - Schmidt , op. cit., σ. 176 επ.· Stein, op. cit., σ. 292· K. Zoras , Ehe und Familie unter dem besonderen Schutz der verfassungsmässigen Ordnung, Diss. Freiburg ί Br., 1978, σ. 1. - BVerfGE 29, 166 (175)· 31, 58 (Leits. 1) 31, 58 (67)· 36, 146 (161 επ.). 105, 313 - Lebens partnerschaftsgesetz. - BVerwGE 14, 21 (27 και 29). 81. Βλ. παραπάνω, σ. 170 επ. 82. Βλ. για τη Γερμανία από τη νεότερη βιβλιογραφία Berg και Rohr , op. και loc. cit. (σημ. 80)· Epping (με συνεργασία Lenz και Leydecker), op. cit., σ. 230 επ., Manssen , op. cit., σ. 126 επ. Michael - Morlok , op. cit., σ. 144 επ. - Εva Marie von Münch, Ehe und Familie , σε Benda - Maihofer-Vogel, op. cit., σ. 298 επ. για την Ελβετία Auermalinverni - Hottelier, op. cit, τ. ΙΙ, σ. 194, ατιθ. περιθ. 364-365, Müller , Grundrechte in oler Schweiz, σ. 102 επ. και για την Αυ- στρία, στην οποία το δικαίωμα σύναψης γάμου κατοχυρώνεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβα- ση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που έχει σ’ αυτή συνταγματική ισχύ, Hengstschläger - Leeb , op. cit, σ. 166 επ., Öhlinger - Eberhard , op. cit., σ. 390, αριθ. περιθ. 102 επ. - Με την ίδια έννοια χρησιμοποιείται προφανώς ο όρος «γάμος» και από τα διεθνή κείμενα, που κα- θιερώνουν το δικαίωμα σύναψης αυτού, και, ειδικότερα, από το άρθρο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου («Άμα τη συμπληρώσει ηλικίας γάμου, ο ανήρ και η γυνή έχουν το δικαίωμα να συνέρχωνται εις γάμον και ιδρύωσιν οικογένειαν συμφώ- νως προς τους διέποντας το δικαίωμα τούτο εθνικούς νόμους») και το άρθρο 23 § 2 του Δι- εθνούς Συμφώνου του 1966 για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα («Αναγνωρίζεται το δικαίωμα ανδρών και γυναικών σε ηλικία γάμου να παντρεύονται και να δημιουργούν οικο- γένεια»). Το άρθρο 9 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υιοθέτησε τη διατύπωση του άρθρου 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: «Το δικαίωμα γάμου και το δικαίωμα δημιουργίας οικογένειας διασφαλίζονται σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες που διέπουν την άσκησή τους». Η επεξήγηση σχετικά με το άρθρο αυτό του Χάρτη αναφέρει τα ακόλουθα: «Το άρθρο αυτό βασίζεται στο άρθρο 12 της ΕΣΔΑ, το οποίο έχει ως εξής: «Άμα τη συμπληρώσει ηλικίας γάμου, ο ανήρ και η γυνή έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται εις γάμον και ιδρύωσιν οικογένειαν συμφώνως προς τους διέποντας το δικαίωμα τούτο εθνικούς νόμους». Η διατύπωση του εν λόγω δικαιώματος εκ- συγχρονίσθηκε ούτως ώστε να καλύπτει τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εθνικές νομοθεσί- ες αναγνωρίζουν άλλους τρόπους δημιουργίας οικογένειας πλην του γάμου. Το άρθρο αυτό