ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας 270 Η συνταγματικότητα του γερμανικού νόμου για το σύμφωνο συμβίωσης είναι αμφί- βολη. Η αμφισβήτηση δεν αφορά την κατ’ αρχήν καθιέρωση του συμφώνου συμβίω- σης ως τέτοιου, αλλά την κατ’ αρχήν εξομοίωσή του με το γάμο και τη μη επέκτασή του και στα ετερόφυλα ζευγάρια. Η συμφωνία του νόμου με τον ηθικό νόμο, υπό την επι- φύλαξη του οποίου κατοχυρώνεται η ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας από το άρθρο 2 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου, δεν αμφισβητείται ενόψει της νομολογίας του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία θεώρησε τις ομοφυλοφιλι- κές συντροφικότητες σύμφωνες με το άρθρο αυτό 83 . Με τη συνταγματικότητα του νό- μου ασχολήθηκε ήδη η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 17ης Ιουλίου 2002 80 μετά από αίτηση των Κυβερνήσεων τριών ομόσπονδων Χω- ρών σύμφωνα με το άρθρο 3 § 1 αριθ. 2 του Θεμελιώδους Νόμου. Η απόφαση αυτή έκρινε το κύρος του νόμου με βάση τη διάταξη του άρθρου 6 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου που θέτει το γάμο «υπό την ιδιαίτερη προστασία της κρατικής τάξης» 84 και τη διάταξη του άρθρου 3 § 1 αυτού που κατοχυρώνει τη γενική αρχή της ισότητας. Η από- φαση θεώρησε το νόμο με ψήφους 5 κατά 3 σύμφωνο με τη διάταξη του άρθρου 6 § 1 και με ψήφους 7 κατά 1 σύμφωνο με το άρθρο 3 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου. Συγκε- κριμένα, το Δικαστήριο υιοθέτησε τις ακόλουθες δύο βασικές θέσεις: «3. Η καθιέρωση του θεσμού της καταχωριζόμενης συντροφικότητας (συμφώνου συμβίωσης) για ομό- φυλα ζευγάρια δεν παραβιάζει το άρθρο 6 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου. Η ιδιαίτερη προστασία του γάμου στο άρθρο 6 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου δεν εμποδίζει το νο- μοθέτη να προβλέπει δικαιώματα και καθήκοντα για την ομόφυλη συντροφικότητα, τα οποία είναι ίσα ή όμοια με εκείνα του γάμου. Ο θεσμός του γάμου δεν απειλεί- ται με καμία ζημία από ένα θεσμό, ο οποίος απευθύνεται σε πρόσωπα που δεν μπο- ρούν να τελούν κανέναν γάμο μεταξύ τους. - 4. Δεν παραβιάζει το άρθρο 3 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου η απαγόρευση πρόσβασης στη νομική μορφή της καταχωριζό- μενης συντροφικότητας σε ετερόφυλα και συγγενικά πρόσωπα» 85 . Η απόφαση νομο- λόγησε ότι η καθιέρωση του νέου θεσμού του συμφώνου συμβίωσης και η διαμόρ- φωσή του από το νόμο δεν αντίκεινται στο τριπλό περιεχόμενο του άρθρου 6 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου, δηλαδή στην ελευθερία σύναψης γάμου, στην εγγύηση του θε- σμού αυτού και στο «θεμελιώδη αξιολογικό κανόνα» που θεσπίζει. Αυτή διακρίνει σα- φώς το σύμφωνο συμβίωσης από το γάμο και στηρίζει τη συνταγματικότητα του νό- μου αποκλειστικά στις διατάξεις των άρθρων 2 § 1 και 3 §§ 1 και 3 του Θεμελιώδους Νόμου: «Η προστασία αυτή (του άρθρου 6 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου) δεν συμπε- ριλαμβάνει το θεσμό της καταχωριζομένης συντροφικότητας. Η ταυτότητα του φύλου τον διακρίνει από το γάμο και τον συγκροτεί. Η καταχωριζόμενη συντροφικότητα δεν είναι γάμος υπό την έννοια του άρθρου 6 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου. Αυτή παρέχει στα ομόφυλα ζευγάρια δικαιώματα. Ο νομοθέτης λαμβάνει έτσι υπόψη τα άρθρα 2 § 1 και 3 §§ 1 και 3, καθόσον αυτός βοηθεί τα πρόσωπα αυτά ν’ ανταπτύσσουν καλύτε- 83. Βλ. παρακάτω, σ. 333, σημ. 268. 84. Η διάταξη αυτή είχε ως πρότυπο τη διάταξη του άρθρου 119 § 1 του Συντάγματος της Βαϊμά- ρης. Βλ. σχετικά Anschütz, op. cit., σ. 559 επ. 85. Οι δύο πρώτες βασικές θέσεις της απόφασης αφορούν την τυπική συνταγματικότητα του νό- μου, η οποία δεν ενδιαφέρει το Ελληνικό Συνταγματικό Δίκαιο.