ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

277 Το περιεχόμενο του γενικού θεμελιώδους δικαιώματος ζζ) Τ ο δ ι κ α ί ω μ α α λ λ α γ ή ς φ ύ λ ο υ . – Η νομολογία του Ομοσπονδια- κού 100 Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας συνάγει το δικαίωμα αυτό από το άρθρο 2 § 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 1 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου. Θε- ωρώ ανεπίτρεπτη και, σε κάθε περίπτωση, περιττή την επίκληση και της γενι- κής διάταξης του άρθρου 1 § 1 του Θεμελιώδους Νόμου (άρθρο 2 § 1 ελληνικού Συντ.) για τη θεμελίωση του δικαιώματος και της σεξουαλικής ελευθερίας. Νομί- ζω ότι και τα δύο θεμελιώδη δικαιώματα καλύπτονται πλήρως από την ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας. ηη) Η ε λ ε υ θ ε ρ ί α τ η ς π ν ε υ μ α τ ι κ ή ς α ν α π τ ύ ξ ε ω ς . – Η πάγια νο- μολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας 101 συνάγει την ελευθερία αυτή και από τη διάταξη περί της προσωπικής ελευθερίας (προφανώς άρθρο 5 § 3 Συντ.). Δεν θεωρώ ορθή τη νομολογία αυτή, καθόσον θεμελιώνει την ελευθερία και στη διά- ταξη του άρθρου 5 § 3 του Συντάγματος, η οποία ενόψει της ρητής συνταγματι- κής κατοχυρώσεως της ελευθερίας αναπτύξεως της προσωπικότητας περιορίζε- ται στην προστασία της προσωπικής ελευθερίας υπό τη στενή έννοια (σωματι- κής ελευθερίας). Είναι προφανώς ανεπίτρεπτη η συναγωγή του ίδιου ατομικού δικαιώματος από δύο ατομικά δικαιώματα, τα οποία κατοχυρώνονται υπό διαφο- ρετική έκταση. Πράγματι, η διάταξη της § 3 του άρθρου 5 κατοχυρώνει την «προ- σωπική ελευθερία» υπό την επιφύλαξη του νόμου, ενώ η διάταξη της § 1 του ίδιου άρθρου προστατεύει την ελευθερία αναπτύξεως της προσωπικότητας χωρίς μια τέτοια επιφύλαξη. Υπό το ισχύον Σύνταγμα γενική διάταξη δεν είναι πλέον η διάταξη περί της προσωmκής ελευθερίας αλλ’ η διάταξη περί της ελευθερίας ανα- πτύξεως της προσωπικότητας. Έτσι, η διάταξη περί της προσωπικής ελευθερίας είναι ειδική απέναντι στη διάταξη περί της ελευθερίας αναπτύξεως της προσωπι- κότητας και ως τέτοια πρέπει να ερμηνεύεται στενά. Σε κάθε περίπτωση, υπό την αντίθετη εκδοχή υπάρχει εν προκειμένω -και σε κάθε άλλη ανάλογη περίπτω- ση- μια συρροή θεμελιωδών δικαιωμάτων, η οποία πρέπει ν’ αρθεί με την εφαρ- μογή της γενικής ερμηνευτικής αρχής της επικρατήσεως της ειδικής ή ειδικότερης διάταξης απέναντι στη γενική 102 . Η διάταξη της § 1 του άρθρου 5 του Συντάγματος είναι πρόδηλα εδώ ειδική ή ειδικότερη απέναντι στη διάταξη της § 3 αυτού. Υπέρ της εδώ υποστηριζόμενης γνώμης συνηγορεί προφανώς και το τεκμήριο υπέρ της ελευθερίας ή της μεγαλύτερης (λιγότερο περιορισμένης) ελευθερίας. Συνε- πώς, η ελευθερία της πνευματικής αναπτύξεως κατοχυρώνεται αποκλειστικά από τη διάταξη του άρθρου 5 § 1 του Συντάγματoς 103 . Εξάλλου, η νομολογία του Συμ- βουλίου της Επικρατείας 104 λαθεμένα έκρινε το κύρος νομοθετικών διατάξεων, οι οποίες περιορίζουν την ελευθερία της πνευματικής ανάπτυξης, και από την άπο- 100. Βλ. παραπάνω, σ. 221, σημ. 137. 101. Βλ. την απόφ. 1824/1975, σε ΤοΣ 2 (1976), σ. 239 επ.· και τις άλλες αποφ. που παρατίθενται σε Παπαδάκη , op. cit., σ. 76 επ.· Παραρά , op. cit., τ. Ι, σ. 132 επ. 102. Βλ. παραπάνω, σ. 181 επ. 103. Έτσι η απόφ. 1754/1974 του ΣτΕ και το μέλος που μειοψήφησε στην απόφ. 1163/1979 αυτού. 104. Απόφ. 2780/1985 (σκέψη 5η).