ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας 278 ψη της συμφωνίας τους με τη διάταξη του άρθρου 16 § 4 του Συντάγματος· γιατί η διάταξη αυτή του Συντάγματος κατοχυρώνει ένα κ ο ι ν ω ν ι κ ό και όχι ένα α τ ο - μ ι κ ό δικαίωμα. Η εν λόγω ελευθερία περιλαμβάνει π.χ. το δικαίωμα του ατό- μου να επιλέγει το είδος της ανώτατης ή ανώτερης μορφώσεώς του και να φοιτά σ’ αντίστοιχο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατεί- ας σωστά θεώρησε ως συνταγματικούς ορισμένους νομοθετικούς περιορισμούς του δικαιώματος αυτού και, συγκεκριμένα, την καθιέρωση μιας δοκιμασίας των υποψηφίων φοιτητών και ενός ανώτατου αριθμού εισακτέων σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα («numerus clausus»). Έτσι, π.χ., η προαναφερόμενη απόφα- ση 101 δέχτηκε, ότι η ελευθερία της πνευματικής αναπτύξεως δεν αποκλείει τη θέ- σπιση από το νομοθέτη «εξ αντικείμενου όρων και περιορισμών αναφερομένων εις τας προϋποθέσεις εγγραφής εις τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα προς τον σκοπόν της ευρύθμου και ομαλής λειτουργίας τούτων»· και ότι, ειδικότερα «η διά νόμου καθιέρωσις δοκιμασίας των υποψηφίων φοιτητών, προς διαπίστωσιν της ικανότητος τούτων να συμμετάσχουν εις την παρεχομένην υπό των ανωτάτων εκ- παιδευτικών ιδρυμάτων εκπαίδευσιν, παρακολουθούντες ενεργώς την εν αυτοίς πρακτικήν και θεωρητικήν διδασκαλίαν, εις ουδεμίαν διάταξιν του Συντάγματος αντίκειται, ως αποσκοπούσα εις την ομαλήν και εύρυθμον λειτουργίαν τούτων, εις την οποίαν θα προεκάλει δυσχερείας η παρουσία φοιτητών, μη κεκτημένων τας αναγκαίας γνώσεις και ικανότητας προς παρακολούθησιν της εις τα ιδρύμα- τα ταύτα διδασκαλίας». Την ορθή αυτή άποψη επανέλαβε η πρόσφατη νομολο- γία του Δικαστηρίου 105 με την αυτονόητη προϋπόθεση ότι η εκάστοτε νομοθετι- 105. Απόφ. 987-88/2014 (Ολομ.): «Από το συνδυασμό της καθιερούμενης με το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος αρχής της ισότητας με τις προστατευτικές της παιδείας διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος συνάγεται ότι ο κοινός νομοθέτης οφείλει να εξασφαλίζει την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προσώπων κεκτημένων τα αναγκαία εφόδια για την ενεργό παρακο- λούθηση της θεωρητικής και πρακτικής διδασκαλίας μέσω συστήματος εισαγωγής, το οποίο στη- ρίζεται σε γενικά αντικειμενικά και πρόσφορα κριτήρια και είναι σύμφωνο με τις αρχές της ισό- τητας, της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της σταδιοδρομίας έκαστου ανάλογα με την προσωπική αξία και ικανότητά του, δεδομένου, άλλωστε, και ότι μόνο υπό αυτούς τους όρους είναι δυνατή η επίτευξη της αποστολής των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και η εύρυθμη λειτουργία τους. Όταν δε επιχειρείται νέα ρύθμιση για την πρόσβαση στην τριτοβάθ- μια εκπαίδευση, ο νομοθέτης δύναται να θεσπίζει, να τροποποιεί και να μεταρρυθμίζει το σύστη- μα επιλογής των υποψηφίων καθιστώντας ακόμη και αυστηρότερες τις προϋποθέσεις εισαγωγής, εφ’ όσον σε κάθε περίπτωση διασφαλίζονται η ισότητα των ευκαιριών και ο αξιοκρατικός τρόπος επιλογής. Ένα σύστημα εισαγωγής, σύμφωνα με το οποίο οι υποψήφιοι παράλληλα με την ολο- κλήρωση του κύκλου των σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αξιολογούνται, υποβαλλό- μενοι σε δοκιμασία εξετάσεων και βαθμολόγηση, για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαί- δευση, είναι συμβατό προς τις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις, εφ’ όσον τα κριτήρια της αξι- ολόγησης είναι αμιγώς ακαδημαϊκά, ήτοι εφ’ όσον οι υποψήφιοι εξετάζονται μόνο ως προς την ικανότητά τους σε μαθήματα και δεξιότητες συναφείς προς το γνωστικό αντικείμενο του τμήμα- τος ή της σχολής, όπου επιθυμεί καθένας να εισαχθεί, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν και άλλης φύσεως κριτήρια, μη ακαδημαϊκά. Περαιτέρω, με τη διάταξη της παρ. 2 ταυ άρθρου 21 του Συ- ντάγματος, της οποίας η θέσπιση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήμα- τος της Χώρας, το Σύνταγμα απευθύνει στον κοινό νομοθέτη έντονη υπόδειξη για τη λήψη κατάλ-