ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας 284 τεί τον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας να ορίζει τρεις τουριστικές περιοχές, όπου επιτρέπονται πιλοτικά για ένα έτος η προαιρετική λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων και τις υπόλοιπες Κυριακές εκτός από τις αναφερόμε- νες στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού. Ειδικότερα, το Δικαστήριο νομολό- γησε ότι η διάταξη αυτή παραβιάζει τις προαναφερόμενες διατάξεις του Συντάγ- ματος και ανεξάρτητα από τους λόγους που αναφέρονται στο δικαίωμα της θρη- σκευτικής ελευθερίας των χριστιανών πολιτών. Η εξεταζόμενη νομολογία είναι κατ’ αρχήν ορθή. Η κύρια όμως θεμελίωση του δικαιώματος της κυριακάτικης αργίας στα άρθρα 5 § 1 και 21 §§ 1 και 3 του Συ- ντάγματος δεν είναι πλήρης. Στα άρθρα αυτά πρέπει να προστεθεί και το άρθρο 13 §§ 1-2 του Συντάγματος, που κατοχυρώνει τη θρησκευτική ελευθερία. Για- τί οι λόγοι προστασίας της κυριακάτικης αργίας δεν είναι μόνο οι κοινωνικοί λό- γοι, που εκτίθενται στην απόφαση, αλλά και οι θρησκευτικοί λόγοι, τους οποίους, πάντως, αυτή επιφυλάσσει. Η παραδοσιακή καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας αναμφίβολα έγινε και για θρησκευτικούς λόγους, αφού η Κυριακή αντικατέστη- σε στα κράτη αυτά το ιουδαϊκό Σάββατο 118 . Η θρησκευτική σημασία της εξετα- ζόμενης αργίας προκύπτει και από την ετυμολογική έννοια του ελληνικού όρου «Κυριακή» ή του ταυτόσημου αλλοδαπού όρου «Ημέρα του Ηλίου» (Sunday, Sonntag), δηλαδή του Ηλίου της δικαιοσύνης (του κυρίου). Πρέπει να προσθέ- σω ότι θρησκευτική σημασία έχουν στα Χριστιανικά κράτη παραδοσιακά και οι περισσότερες άλλες αργίες, που συμπίπτουν με θρησκευτικές εορτές. Συνεπώς, η νομοθετική καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας και των άλλων αργιών απο- τελεί μια συγκεκριμενοποίηση της κρατικής υποχρέωσης προστασίας των θεμε- λιωδών δικαιωμάτων, που κατοχυρώνονται κυρίως από τις διατάξεις των άρ- θρων 5 § 1, 13 §§ 1-2 και 21 §§ 1 και 3 του Συντάγματος. Δεδομένου ότι καμιά διάταξη του Συντάγματος δεν καθιερώνει ρητά το δικαίωμα της αργίας της Κυ- ριακής, αυτό καλύπτεται, νομίζω, από ένα συμπληρωματικό συνταγματικό έθι- μο, που δημιουργήθηκε από τη μακρά παράδοση της νομοθετικής καθιέρωσής του υπό την ισχύ όλων των Συνταγμάτων και το οποίο πλήρωσε το σχετικό κενό. Αξιοσημείωτη είναι η απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανί- ας της 1ης Δεκεμβρίου 2009 119 , η οποία αναφέρεται στην εξεταζόμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η απόφαση αυτή ασχολήθηκε με τη συνταγμα- τικότητα νόμου του Βερολίνου του 2006 που ρύθμιζε τη λειτουργία των καταστη- μάτων κατά το διάστημα των τεσσάρων Κυριακών πριν από τα Χριστούγεννα. Ει- δικότερα, η απόφαση έκρινε τη συμφωνία του προαναφερόμενου νόμου με τη διάταξη του άρθρου 139 του Συντάγματος της Βαϊμάρης που ενσωματώθηκε στο Θεμελιώδη Νόμο με το άρθρο 140 αυτού. Η διάταξη αυτή ορίζει ότι «Η Κυριακή και οι κρατικά αναγνωρισμένες αργίες εξακολουθούν να προστατεύονται νομοθε- 118. Βλ. και πιο κάτω, σημ. 122. 119. BVerf Ġ E 125, 30 - Adventssonntage Berlin.