ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας 286 2 . Τ ο δ ι κ α ί ω μ α τ η ς σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς σ τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ζ ω ή τ η ς Χ ώ ρ α ς . – α) Το περιεχόμενο του δικαιώματος γενικά. Το δικαίωμα της συμμετοχής στην οικονομική ζωή της Χώρας ταυτίζεται προφανώς με την οικονο- μική ελευθερία υπό την ευρεία έννοια. Με άλλες λέξεις, η διάταξη του άρθρου 5 § 1 του Συντάγματος κατοχυρώνει ρητά για πρώτη φορά την οικονομική ελευθε- ρία υπό όλες τις μορφές εμφανίσεώς της 123 . Έτσι, το εξεταζόμενο δικαίωμα είναι η ελευθερία του ατόμου ν’ αναπτύσσει οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα. Η οικονομική ελευθερία αποτελεί ένα κλασικό ατομικό δικαίωμα. Οι σπουδαιότε- ρες μορφές αυτής είναι η επαγγελματική ελευθερία ή ελευθερία της εργασίας 124 , η ελευθερία της βιομηχανίας και η ελευθερία του εμπορίου. Ουσιώδη συστατικά στοιχεία της οικονομικής ελευθερίας είναι οι ελευθερίες των συμβάσεων και του ανταγωνισμού 125 . Τα προηγούμενα Συντάγματά μας δεν περιείχαν βέβαια ανάλογη διάταξη. Η κατο- χύρωση της οικονομικής ελευθερίας από τα Συντάγματα αυτά ήταν ωστόσο αναμ- φίβολη. Συγκεκριμένα, η επιστήμη 126 και η νομολογία 127 δέχτηκαν πάντοτε, ότι η οικονομική ελευθερία προστατευόταν πλήρως από τη διάταξη περί της «προσω- πικής ελευθερίας» (π.χ. άρθρο 4 Συντ. 1911 και 1952). Την άποψη αυτή δέχτηκε αρχικά η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και υπό το ισχύον Σύνταγ- μα, θεμελιώνοντας την οικονομική ελευθερία στη διάταξη του άρθρου 5 § 3 ή και στη διάταξη αυτή. Έτσι, το Συμβούλιο 128 συνήγαγε πάγια από τις διατάξεις των §§ 123.  Γέροντα, op. cit., σ. 219 επ.· Παντελή, op. cit., σ. 272 επ.· Παπαδάκη , op. cit., σ. 85· Παραρά , op. cit., τ. Ι, σ. 141 επ. - Ο Δαγτόγλου (Συνταγματικό Δίκαιο, σ. 808) θεμελιώνει επίσης στη διάταξη του άρθρου 5 § 1 του Συντ. την οικονομική ελευθερία γενικά. 124. Βλ. την απόφ. 3665/2005 του ΣτΕ (Ολομ.), ΝοΒ 54,925 (926). 125. Η ελευθερία του ανταγωνισμού (Wettbewerbsfreiheit ή Κοnkurrenzfreiheit) συνάγεται επί- σης κατά την κρατούσα γνώμη στη Γερμανία από τη διάταξη του άρθρου 2 § 1 του Θεμελ. Νόμου της Βόννης (βλ. Berg, op. cit., σ. 217, αριθ. περιθ. 623, Dürig , σε Maunz - Dürig - Herzog, op. cit., άρθρ. 2, σ. 42 επ., Jarass, σε Pieroth - Jarass , op.cit., σ. 278, αριθ. πε- ριθ. 14, D. Murswiek σε Sachs, op. cit., σ. 147, αριθ. περιθ. 54, Nipperdey , σε Bettermann - Nipperdey, op. cit., τ. IV. ημίτ. 2, σ. 881 επ.) και στην Ελβετία από τη διάταξη του άρθρου 31 § 1 του προηγούμενου ομοσπονδιακού Συντάγματος, η οποία παρατίθεται πιο κάτω, σημ. 125 (βλ. Fleiner - Giacometti , op. cit., σ. 283 επ., H. Marti , Die Wirtschaftsfreiheit der Schweizerischen Bundesverfassung, 1976, σ. 21 επ., ο οποίος όμως υποστηρίζει την αντί- θετη γνώμη). 126. Βλ. Γεωργοπούλου , Ελληνικόν Συνταγματικόν Δίκαιον, τ. Γ΄, σ. 170 επ.· Ν.Ν. Σαριπόλου, op. cit., τ. Γ΄, σ. 54· Σβώλου - Βλάχου, op. cit., τ. Α΄, σ. 325 επ.· Σγουρίτσα , op. cit., τ. Β΄, τεύχ. Β΄, σ. 160 επ. 127. Βλ. π.χ. τη νομολογία του ΣτΕ στα «Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επιρατείας» (1929-1959), σ. 79 επ. 128. Aπoφ. 458 και 3494/1979 (Τμ. Γ΄), ΤοΣ αντίστοιχα 5 (1979), σ. 280 επ. και 6 (1980), σ. 197 επ.: «Επειδή, κατά παγίαν νομολογίαν του δικαστηρίου τούτου, εν τη εννοία της υπό του άρθρου 5 του Συντ. (1975) προβλεπομένης προσωπικής ελευθερίας περιλαμβάνεται και προστατεύεται και η επαγγελματική ελευθερία, άλλως ελευθερία της εργασίας, ήτοι η ελευ-