ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ & ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Ο παρεμπίπτων δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων 353 χος γίνεται από όλα τα δικαστήρια (από τα κατώτατα ως τα ανώτατα). Ο παρε- μπίπτων έλεγχος ονομάζεται και διάχυτος έλεγχος (le contrôle diffus). Ο κύρι- ος έλεγχος είναι δραστικότερος, καταλήγοντας στην ακύρωση του αντισυνταγμα- τικού νόμου απέναντι σε όλους («erga omnes»). Αντίθετα, ο παρεμπίπτων έλεγ- χος οδηγεί μόνο στη μη εφαρμογή του αντισυνταγματικού νόμου στη συγκεκρι- μένη περίπτωση 13 . Ο κύριος έλεγχος πρέπει να προβλέπεται ρητά από το Σύνταγμα. Τον έλεγχο αυτό προβλέπουν π.χ. τα Συντάγματα της Αυστρίας (άρθρο 140), της Γερμανίας (άρθρα 93 και 100), της Ισπανίας (άρθρο 161) της Ιταλίας (άρθρο 134) και της Σερβίας (άρθρο 169), που τον αναθέτουν σε ειδικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Τον έλεγχο θεσπίζει επίσης το ομοσπονδιακό Σύνταγμα της Ελβετίας (άρθρο 189) προκειμένου για τους νόμους των Καντονιών, μεταβιβάζοντας την άσκησή του στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο. Τον έλεγχο καθιερώνει και το άρθρο 100 § 1 στοιχ. ε’ του Συντάγματος της Ελλάδας, που τον αναθέτει στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο. - Το Σύνταγμα της Γαλλίας (άρθρα 61 και 62) 14 αναθέτει στο Συνταγματικό Συμβούλιο τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων πριν από τη δημοσίευσή τους 15 , απαγορεύοντας τη δημοσίευση και την εφαρμογή των διατάξεών τους που κηρύσσονται αντισυνταγματικές. Τον ίδιο προληπτικό έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων καθιερώνουν και τα Συντάγματα της Κυπριακής Δημοκρατίας (άρθρα 140-142) και της Ιρλανδίας (άρθρο 26). Ο παρεμπίπτων έλεγχος είναι κατ’ αρχήν αυτονόητος. Ειδικότερα, ο έλεγχος αυτός αποτελεί τη λογική και αναγκαία συνέπεια τ η ς τ υ π ι κ ή ς υ π ε ρ ο χ ή ς του Συντάγματος απέναντι στους κοινούς νόμους. Με άλλες λέξεις, ο έλεγχος προκύπτει από τη φύση του Συντάγματος ως Θ ε μ ε λ ι ώ δ ο υ ς Ν ό μ ο υ του Κράτους 16 . Συνεπώς, ο έλεγχος μπορεί ν’ απαγορεύεται ή να περιορίζεται μόνο με ρητή διάταξη του Συντάγματος. Prüfungsrecht», «akzessorische richterliche Prüfungszuständigkeit», «vorfrageweise richterliche Normenkontrolle»). 13. Ο κύριος και ο παρεμπίπτων έλεγχος χαρακτηρίζονται αντίστοιχα ως «συγκεντρωτικό» και «αποκεντρωτικό» σύστημα ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων. Βλ. Παπαγρηγορίου , op. cit., σ. 38 επ. 14. Όπως τα άρθρα αυτά τροποποιήθηκαν με το συνταγματικό νόμο της 23.7.2008. 15. Το Συνταγματικό Συμβούλιο ελέγχει υποχρεωτικά τη συνταγματικότητα των οργανικών νό- μων πριν από τη δημοσίευσή τους, των νομοσχεδίων που αναφέρονται στο άρθρο 11, όπως αναθεωρήθηκε με το συνταγματικό νόμο της 23.7.2008, πριν από την υποβολή τους σε δη- μοψήφισμα και των κανονισμών των Βουλών πριν από την εφαρμογή τους, καθώς και των νόμων που παραπέμπονται σ’ αυτό πριν από τη δημοσίευσή τους από τον Πρόεδρο της Δη- μοκρατίας, τον Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Εθνικής Συνέλευσης ή της Γερουσίας ή εξή- ντα βουλευτών ή γερουσιαστών (άρθρο 61 §§ 1-2 Συντ.). 16. Βλ. τον τ. Ι του έργου αυτού, σ. 305.