ΟΙ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

10 Οι μεταλλάξεις του Πτωχευτικού Δικαίου Βλέπουμε λοιπόν μια θεαματική ποσοτική υποβάθμιση της πτώχευσης, και μια θεαματική πληθωρικότητα των άλλων διαδικασιών. Αν μπορώ να το διατυπώ- σω κάπως γενικά, η πτώχευση έχει πτωχεύσει . Αυτό είναι μια διαπίστωση που έχει γίνει ήδη προ πολλού 11 , με την έννοια ότι η προσδοκία ικανοποίησης των πιστωτών από την πτωχευτική περιουσία είναι ουτοπική, εδώ όμως αναδεικνύεται μια άλλη πλευρά της πτώχευσης της πτώχευσης – πρόκειται για το ότι η πτώχευση ως διαδικασία δεν είναι πλέον καν επιλέξιμη. 2. Για την εξήγηση του φαινομένου της «πτώχευσης της πτώχευσης» ανέφερα μό- λις ότι θα πρέπει να ρίξουμε το φταίξιμο στις παραπτωχευτικές διαδικασίες, που χα- ρακτηρίζουν το ελληνικό ΠτΔ 12 . Ωστόσο, η παρατήρηση αυτή θα πρέπει κάπως να αναδιατυπωθεί, διότι εξηγεί μεν το δημοφιλές, δεν πηγαίνει όμως στην ουσία του φαινομένου. Νομίζω (και εδώ είναι το πραγματικά νέο χαρακτηριστικό του ΠτΔ, που αξίζει να προσεχθεί) ότι το φαινόμενο της «πτώχευσης της πτώχευσης» οφείλεται στο ότι οι παραπτωχευτικές διαδικασίες, ιδίως οι πιο πρόσφατες, είναι όχι μόνο εκ κατασκευής ικανές (ή τουλάχιστον επιδιώκεται να είναι ικανές) να αντιμε- τωπίσουν την αφερεγγυότητα, αλλά μπορούν να το κάνουν όχι πια σε ατομική βά- ση (μια επιχείρηση – μια πτώχευση), αλλά σε μαζική κλίμακα, κάτι που η πτώχευση δεν μπορεί να καταφέρει. Τι είναι αυτό και πώς επιτυγχάνεται; 3. Πρώτον, τι είναι. Η οικονομική κρίση έχει αναδείξει την κρισιμότητα των συστημι- κών κινδύνων και την ανάγκη αντιμετώπισης της αφερεγγυότητας όχι απλώς σε επί- πεδο συγκεκριμένης επιχείρησης, αλλά και σε γενικότερο πλαίσιο. Πράγματι, η αφε- ρεγγυότητα μιας συγκεκριμένης επιχείρησης σπάνια έρχεται μόνη. Συχνά αποτελεί μέρος γενικότερου προβλήματος, του επιχειρηματικού ομίλου, ή του επιχειρηματι- κού κλάδου, στον οποίο η επιχείρηση ανήκει (κατά καιρούς παραδείγματα υπήρξαν οι τράπεζες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι τουριστικές επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις dot.com κλπ.), αν όχι και ευρύτερα, της εθνικής ή και της παγκόσμιας οικονομίας. 4. Το πιεστικό λοιπόν σήμερα είναι η αντιμετώπιση της μαζικότητας. Αυτή τη στιγ- μή λέγεται ότι, μετά την έκρηξη του 2010, στην Ελλάδα υπάρχουν κόκκινα χρέη 120 δις προς το Δημόσιο και ΦΚΑ, 100 δις προς τις τράπεζες, άγνωστο ποσό ιδιωτικού χρέους. Πρόκειται συνεπώς για μαζική αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων, των «νοι- κοκυριών», αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας, με χρέη όχι μόνο απέναντι στις τρά- πεζες και άλλους θεσμικούς δανειστές (αυτά είναι τα «κόκκινα» δάνεια, που αποτε- λούν πλέον δομικό στοιχείο των προβλημάτων του ελληνικού πτωχευτικού δικαίου), 11. «Konkurs des Konkurses», «faillite de la faillite». Βλ. π.χ. Kilger , KTS 1975, 142, Gottwald/Gottwald , InsR-Handbuch, 2006, § 1, 22 επ. Βλ. και Περάκη , Εισαγωγή στο δίκαιο εξυγίανσης των επιχειρήσεων, 1987, σ. 14. 12. Βλ. Περάκη , Η έξαρση των παραπτωχευτικών διαδικασιών και η υποβάθμιση της πτώ- χευσης, τιμ.τόμ. («Χαριστήριον») Ιωάννη Κ.Δρυλλεράκη, 2015, σ. 233.