ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Δίκαιο προστασίας καταναλωτή 921 Χ. ΛΙΒΑΔΑ Προστασία του δανειολήπτη ως καταναλωτή Τα όρια της παρεχόμενης κατά περίπτωση προστασίας συχνά δεν είναι ευχερώς διαχειρίσιμα. Κύριο ζητούμενο αποτελεί η παροχή της προστασίας εκείνης στον καταναλωτή, η οποία του δίνει τη δυνατότητα τόσο προσυμβατικά όσο και κατά τη σύναψη της σύμβασης πίστωσης, αλλά και κατά τη διάρκεια αυτής, να λαμβάνει συνειδητές αποφάσεις έχοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση, η διασφάλιση ότι η σύμβασή του διέπεται από δίκαιους όρους και η αποφυγή κατά το δυνατόν της μελλοντικής υπερχρέωσης του νοικοκυριού. Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να προκαλείται δυσανάλογη επιβάρυνση του πιστωτικού φορέα προκειμένου ο τε- λευταίος να λειτουργεί σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον που να του παρέχει τα αναγκαία κί- νητρα για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητάς του. ΙΙ. Οι πηγές του δικαίου της καταναλωτικής και στεγαστικής πίστης - Συνολική θεώρηση Τα προϊόντα καταναλωτικής και στεγαστικής πίστης που απευθύνονται σε καταναλωτές πα- ρουσιάζουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους λόγω της φύσης των δύο διαφορετικών κατηγο- ριών δανείων και πιστώσεων. Συγκεκριμένα, ενώ τα καταναλωτικά δάνεια και πιστώσεις εί- ναι συνήθως μικρού ύψους και διάρκειας και δεν λαμβάνεται γι’ αυτά εμπράγματη εξασφάλι- ση, τα στεγαστικά δάνεια και πιστώσεις είναι μεγαλύτερου ύψους και διάρκειας, καθώς προ- ορίζονται είτε για την αγορά είτε για την επισκευή και ανακαίνιση κατοικίας και εξασφαλίζο- νται είτε με υποθήκη είτε με προσημείωση υποθήκης. Με δεδομένες τις διαφορές αυτές, οι οποίες συνεπάγονται διαφορετικό κίνδυνο για τον καταναλωτή και το πιστωτικό ίδρυμα, τό- σο η πληροφόρηση που πρέπει να λαμβάνει ο καταναλωτής όσο και τα δικαιώματα που έχει στο πλαίσιο των συναπτόμενων συμβάσεων πίστωσης, αλλά και ο κίνδυνος υπερχρέωσής του διαφοροποιούνται, γεγονός το οποίο δικαιολογεί, χωρίς να επιβάλλει, την ρύθμισή τους με διαφορετικό νομοθετικό πλαίσιο 9 . Η καταναλωτική πίστη απελευθερώθηκε στην Ελλάδα σχετικά πρόσφατα -το 2003- με γνώ- μονα την προσαρμογή των όρων χρηματοδότησης των φυσικών προσώπων στις συνθήκες άσκησης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής από το Ευρωσύστημα, σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοικτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό και λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική ενεργοποίησης της διατραπεζικής βάσης πιστωτικής φύσεως πληροφοριών, με βάση τα στοιχεία που παρέχουν οι δανειολήπτες κατά τη χρηματοδότησή τους 10 . Με την ΠΔ/ΤΕ 2523/2003, με την οποία τροποποιήθηκε η ΠΔ/ΤΕ 1955/1991 για τη χορήγη- ση δανείων από πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα 11 , προβλέφθηκε αφενός 9. Η οδός αυτή ακολουθήθηκε σε ενωσιακό επίπεδο με την υιοθέτηση δύο διαφορετικών Οδηγιών και, συγκεκριμένα της Οδηγίας 2008/48/ΕΚ για την καταναλωτική πίστη και της Οδηγίας 2014/17/ ΕΕ για τη στεγαστική πίστη. Στο ελληνικό δίκαιο έχουν εκδοθεί, αντίστοιχα δύο διαφορετικά νομο- θετήματα σχετικά (ΚΥΑ Ζ1-699/2010 και Ν 4438/2016, αντίστοιχα). 10. Βλ. ΠΔ/ΤΕ 2523/2003 «Τροποποίηση των διατάξεων της ΠΔ/ΤΕ 1955/2.7.91, όπως ισχύουν, σχετι- κά με την καταναλωτική πίστη και τα δάνεια που χορηγούνται σε φυσικά πρόσωπα για την κάλυ- ψη προσωπικών αναγκών», ΦΕΚ Α΄ 158/25.6.2003, σημεία θ) και ι) του προοιμίου. Μέχρι τότε τό- σο η καταναλωτική πίστη όσο και η χορήγηση δανείων γενικότερα στην Ελλάδα καθορίζονταν δι- οικητικά. 11. ΠΔ/ΤΕ 1955/1991 «Κανόνες που διέπουν τη χορήγηση δανείων σε δραχμές από πιστωτικά ιδρύμα- τα που λειτουργούν στην Ελλάδα», ΦΕΚ Α΄ 105. 4 5 6 7