ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

960 Δίκαιο προστασίας καταναλωτή Ρ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ - ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ Προστασία του επιβάτη αεροπορικών μεταφορών ως καταναλωτή Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Ι. Το θεσμικό πλαίσιο των αεροπορικών μεταφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπεριλαμβάνει τις αεροπορικές μεταφορές ως υπηρε- σίες στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, σύμφωνα με τους κανόνες του τίτλου IV του Β’ Μέρους των Μεταφορών (άρθρο 81 παρ. 1 και 2 ΣυνθΕΚ, πρώην άρθρο 84 ΣυνθΕΟΚ) 1 . Με βάση την ως άνω ρύθμιση και με σκοπό τη σταδιακή εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς των αεροπορικών μεταφορών, το Συμβούλιο θέσπισε σε τρία εξελικτικά στάδια, το 1987, το 1990 και το 1992, τρία ρυθμιστικά «πακέτα μέτρων», σκοπός των οποίων ήταν να διασφα- λισθούν α) η ελεύθερη παροχή των υπηρεσιών στον τομέα των ενδοκοινοτικών μεταφορών και β) η εφαρμογή στον εν λόγω τομέα των κοινοτικών κανόνων περί ανταγωνισμού. Στο πρώτο και δεύτερο εξελικτικό στάδιο κατοχυρώθηκε η εφαρμογή των γενικών διατάξε- ων της ΣυνθΕΟΚ στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, ιδίως των Κανόνων άρθρου 85 επ. (νυν 81 επ.) περί ανταγωνισμού. Ειδικότερα με την πρώτη δέσμη μέτρων του 1987 2 τέ- θηκαν οι πρώτοι κοινοτικοί κανόνες ανταγωνισμού στον τομέα των αερομεταφορών μεταξύ αερολιμένων της Κοινότητας με πολλές προσδοκίες για χαμηλότερους ναύλους στις τακτικές αεροπορικές γραμμές. Τα μέτρα όμως αυτά δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα επειδή διατηρούσαν έντο- νο τον κρατικό παρεμβατισμό και ο κοινοτικός νομοθέτης προχώρησε στη δεύτερη δέσμη μέτρων του 1990 3 με σκοπό να επιτευχθεί η απελευθέρωση των αεροπορικών μεταφορών μέχρι το Δεκέμβριο 1992 (άρθρο 8Α ΣυνθΕΟΚ, νυν 18) για την εγκαθίδρυση της ενιαίας εσω- τερικής αγοράς που περιλαμβάνει και τον τομέα των αεροπορικών μεταφορών. Σκοπός των μέτρων αυτών υπήρξε η ελευθέρωση των αερογραμμών από κρατικές παρεμβάσεις και η διεκδίκηση χαμηλών ναύλων με μικρότερο κρατικό παρεμβατισμό. Η πλέον καθοριστική για την επίτευξη του στόχου της απελευθέρωσης των μεταφορών υπήρξε η τρίτη δέσμη μέτρων 4 , που λήφθηκε το 1992 προκειμένου να εφαρμοσθούν στον 1. Βλ. σχετικά Dagtoglou, Air Traηsport aηd the Europeaη Uηioη, 2η έκδ. (1994), 115 επ., R. Greaves, Traηsport Law of the Europeaη Commuηity (1991), 168, Schladebach, Luftrecht Tubiηgeη (2007), 68 επ. και 83. 2. Η πρώτη δέσμη μέτρων του 1987 περιελάμβανε την Οδηγία 87/601/ΕΟΚ σχετικά με τους ναύλους των τακτικών αεροπορικών γραμμών μεταξύ κρατών-μελών και την Απόφαση 87/602/ΕΟΚ για την κατανομή της μεταφορικής ικανότητος επιβατών μεταξύ αερομεταφορέων στις τακτικές αεροπορικές γραμμές μεταξύ κρατών-μελών, η οποία καταργήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) 2343/1990. 3. Η δεύτερη δέσμη μέτρων του 1990 περιελάμβανε τον Κανονισμό (ΕΚ) 2342/1990 σχετικά με τους ναύλους των τακτικών αεροπορικών γραμμών, τον Κανονισμό (ΕΚ) 2343/1990 για την πρόσβαση των αερομεταφορέων σε δρομολόγια τακτικών ενδοκοινοτικών γραμμών και τον Κανονισμό (ΕΚ) 2344/1990. 4. Αναλυτικά, για την τρίτη δέσμη μέτρων του 1992, βλ. Χατζηνικολάου-Αγγελίδου , Αεροπορική Μεταφορά Επιβατών σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις, το ελληνικό και το ενωσιακό δίκαιο (2015), 318 επ., Schulte-Strathaus, Review of “Third Package” στο Europeaη Air Law aηd Policy (Vol. 18), 95, Juηg, Luftverkehrsmärkte im Europaïsche Wirtschaftraum (1999), 21. 1 2 3