ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Μετά την τροποποίηση του Ν 2251/1994 για την προστασία του καταναλωτή από τον Ν 4512/2018 κρίθηκε απαραίτητη η 3η έκδοση, με σκοπό την επικαιροποίηση του συλλο- γικού αυτού έργου. Πρέπει εκ προοιμίου να τονιστεί ότι και στην έκδοση αυτή περιλαμβά- νονται τέσσερα μέρη. Το πρώτο αποτελεί μια εισαγωγή στο ενωσιακό δίκαιο προστασίας του καταναλωτή, πηγή και του εθνικού μας δικαίου. Το δεύτερο περιλαμβάνει την κατ’ άρ- θρο ερμηνεία του συνόλου των διατάξεων του Ν 2251/1994, όπως τροποποιήθηκε το 2018, ενώ ως συναφή θέματα αναλύονται, επίσης, αφενός οι ρυθμίσεις του ΠΔ 131/2003 για το ηλεκτρονικό εμπόριο, όπου λήφθηκε υπόψη και ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR) που τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάιο του 2018 και αφετέρου, οι ρυθ- μίσεις για τον Συνήγορο του Καταναλωτή, όπως και οι ενωσιακού περιεχομένου ρυθμίσεις για την εναλλακτική – ηλεκτρονική επίλυση καταναλωτικών διαφορών. Στο τρίτο μέρος συ- γκεντρώνονται οι διάσπαρτες διατάξεις για την ποινική προστασία του καταναλωτή, ενώ το τέταρτο περιλαμβάνει ζητήματα, ρυθμιζόμενα από ειδικότερα νομοθετήματα. Πρόκειται για την προστασία του επενδυτή ως καταναλωτή, την προστασία του δανειολήπτη ως κατανα- λωτή με ανάλυση της καταναλωτικής και της στεγαστικής πίστης και την προστασία του επι- βάτη αεροπορικών μεταφορών, ως καταναλωτή. Είναι γεγονός ότι οι περισσότερες από τις διατάξεις του Ν 2251/1994 υπέστησαν μικρές μό- νον τροποποιήσεις από τον Ν 4512/2018, καθώς όμως άλλαξε άρδην ο ορισμός του υποκει- μένου προστασίας, δηλ. του καταναλωτή, επόμενο ήταν να υπάρξει, εν μέρει τουλάχιστον, μεταβολή κατεύθυνσης του Ν 2251/1994 από σκοπιάς κοινωνικοπολιτικής. Συγκεκριμένα, καθώς προστατεύονται πλέον μόνον οι καταναλωτές με στενή έννοια (άρθρ. 1α Ν 2251), μέ- νουν εκτός προστασίας τα νομικά πρόσωπα και ένας αριθμός φυσικών προσώπων, κυρίως επαγγελματιών, που, κατά το προϊσχύον δίκαιο, ενέπιπταν στην εφαρμογή του νόμου, ως καταναλωτές με ευρεία έννοια. Ο νομοθέτης του Ν 4512/2018 προχώρησε στη ριζική αυ- τή μεταβολή ανταποκρινόμενος στην ενωσιακού δικαίου υποχρέωσή του, αφού στον νό- μο είχαν μεν μεταφερθεί οι ενωσιακές οδηγίες που περιλάμβαναν τη στενή έννοια του κα- ταναλωτή, τελικά, όμως, ανάλογα με την εφαρμοζόμενη εκάστοτε διάταξη, μπορούσαν να υπαχθούν σε αυτόν και τα υπόλοιπα, παραπάνω αναφερόμενα πρόσωπα. Μειώνοντας τον αριθμό των προστατευόμενων προσώπων, ο νομοθέτης εκπλήρωσε συγχρόνως μια μνη- μονιακής φύσης υποχρέωση, ενώ, για την αντίστροφη μέτρηση, καθοριστικό ρόλο έπαι- ξε η πολυσυζητημένη απόφαση ΟλΑΠ 13/2015, που είχε δεχθεί ότι στην προστασία του Ν 2251/1994 (όταν πρόκειται συγκεκριμένα για καταχρηστικούς γενικούς όρους) υπάγονται «και οι τραπεζικές υπηρεσίες που απευθύνονται σε επαγγελματίες». Τροποποιήσεις επέφερε ο Ν 4512/2018 και στο δίκαιο της πώλησης καταναλωτικών προϊό- ντων, με σπουδαιότερη την κατάργηση της εμπορικής εγγύησης καταναλωτικών προϊόντων διαρκείας ως υποχρεωτικής, όπως ήταν στο προϊσχύον δίκαιο και τη μετατροπή της σε προ- αιρετική. Και από τη θέση αυτή θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους τους συναδέλφους, εξειδι- κευμένους στα κατ’ ιδίαν θέματα που πραγματεύτηκαν, για την πολύτιμη συμμετοχή τους στην επικαιροποιημένη αυτή έκδοση. Σκοπός όλων μας υπήρξε και πάλι να δοθεί στον νο-