ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Δίκαιο προστασίας καταναλωτή 11 ΕΛ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΟΥ Το Ενωσιακό Δίκαιο της προστασίας του καταναλωτή όταν ακόμη πρόκειται για την έκδοση μέτρων για την προσέγγιση των εθνικών νομοθεσιών με στόχο την εγκαθίδρυση και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς), να λαμβάνουν ως βάση ένα υψηλό επίπεδο προστασίας (βλ. άρθρο 95 παρ. 3 ΣυνθΕΚ). Η Συνθήκη της Λισαβόνας , με την ονομασία Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), γνωστή και ως «Μεταρρυθμιστική Συνθήκη» (Reform Treaty), όπως και η Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣυνθΕΕ), οι οποίες τέθη- καν σε ισχύ την 1 η Δεκεμβρίου 2009, δεν επέφεραν ουσιαστικές μεταβολές στις διατάξεις του πρωτογενούς δικαίου, που άπτονται της εσωτερικής αγοράς (άρθρα 26 επ. ΣΛΕΕ) και της προστασίας των καταναλωτών (άρθρα 12 και 169 ΣΛΕΕ). Η διάταξη του άρθρου 153 ΣυνθΕΚ, αναριθμήθηκε σε άρθρο 169 ΣΛΕΕ, πλην της παρ. 2 αυτού, που αναβαθμίστηκε, μεταφερό- μενη στον τίτλο ΙΙ της Συνθήκης της Λισαβόνας «Διατάξεις Γενικής Εφαρμογής», ως άρθρο 12 ΣΛΕΕ. Με βάση εξάλλου την παρ. 4 του άρθρου 169 ΣΛΕΕ, συνεχίζει να ισχύει η αρχή της ελάχιστης προστασίας 11, 12 . Αξίζει να τονιστεί ακόμη ότι στη Συνθήκη της Λισαβόνας για πρώτη φορά οριοθετούνται ρη- τά οι τομείς αρμοδιότητας της Ένωσης, οι οποίοι διακρίνονται σε τρεις κατηγόριες: α) τομείς αποκλειστικής αρμοδιότητας της Ένωσης - μόνον αυτή δύναται να νομοθετεί, β) τομείς συ- ντρέχουσας αρμοδιότητας της Ένωσης και των κρατών μελών - Ένωση και κράτη μέλη εί- ναι συναρμόδια να νομοθετούν, γ) τομείς υποστηρικτικής-συντονιστικής της δράσης των κρατών μελών αρμοδιότητας της Ένωσης. Την κατανομή των παραπάνω αρμοδιοτήτων κα- θορίζουν τα άρθρα 4 και 5 ΣυνθΕΕ (όπως και τα άρθρα 2 ως 6 ΣΛΕΕ). Στην παρ. 1 του άρ- θρου 4 ΣυνθΕΕ ορίζεται ότι κάθε αρμοδιότητα, που δεν απονέμεται από τις Συνθήκες στην Ένωση, ανήκει στα κράτη μέλη. Ισχύει έτσι η αρχή της δοτής αρμοδιότητας , συνεπώς δύναται η Ένωση να ενεργεί μόνον εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων, που της έχουν απονείμει τα κράτη μέλη. Τέλος, η παρ. 3 του άρθρου 4 ΣΛΕΕ επιτάσσει την Ένωση και τα κράτη μέλη να εκπληρώνουν τα καθήκοντα τους, όπως απορρέουν από τη Συνθήκη, με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό σύμφωνα με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας . Όπως ρητά πλέον ορίζεται επίσης στη Συνθήκη, στους τομείς της εσωτερικής αγοράς και της προστασίας των καταναλωτών η Ένωση και τα κράτη μέλη έχουν συντρέχουσα αρμοδιότητα (άρθρο 4 παρ. 2 στοιχ. α’ και στ’ ΣΛΕΕ), πράγμα που σημαίνει ότι η άσκηση των αρμοδιοτή- των της πρώτης, όπως επανειλημμένα τονίστηκε, διέπεται από τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας (βλ. άρθρο 5 παρ. 3 και 4 ΣυνθΕΕ) 13, 14 . Η εφαρμογή των αρχών αυ- τών δεσμεύει συνεπώς και σήμερα την Ένωση, όταν αυτή ψηφίζει νομοθετήματα δευτερογε- νούς δικαίου, που άπτονται της προστασίας των καταναλωτών. 11. Βλ. στα προηγ. αριθ. 8. 12. Αρκεί βέβαια, στο προοίμιο του εκάστοτε νομοθετήματος να γίνεται παραπομπή στη διάταξη του άρθρου 169 ΣΛΕΕ, που προβλέπει την εφαρμογή της εν λόγω αρχής και όχι μόνο στη διάταξη του άρθρου 114 ΣΛΕΕ, που έχει ως αντικείμενο την εγκαθίδρυση και λειτουργία της εσωτερικής αγο- ράς. 13. Για τις αρχές αυτές, βλ. στα προηγ. αριθ. 7. 14. Με σκοπό τον περιορισμό της αβεβαιότητας που επικρατούσε όσον αφορά στην εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας και τον καθορισμό των όρων εφαρμογής της, προσαρτήθηκε στη ΣΛΕΕ το «Πρωτόκολλο (αριθ. 2) σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της Επικουρικότητας και της Αναλογικότητας». 10 11 12