ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

12 Δίκαιο προστασίας καταναλωτή ΕΛ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΟΥ Το Ενωσιακό Δίκαιο της προστασίας του καταναλωτή Αναφορά στην προστασία του καταναλωτή γίνεται, τέλος, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποτελεί πλέον νομικά δεσμευτικό κείμενο. Στο άρθρο 38 προβλέπεται ότι «οι πολιτικές της Ένωσης διασφαλίζουν υψηλό επίπεδο προστα- σίας του καταναλωτή». Πάντως, η προστασία αυτή ούτε στον εν λόγω Χάρτη έχει αναβαθμι- στεί, ώστε να αναγνωρίζεται ως δικαίωμα του καταναλωτή, προστατευόμενο από το άρθρο 52 παρ. 2 ΧΑΡΤΗΘΔ 15 . Γ. Δευτερογενές Ενωσιακό Δίκαιο Ι. Οι Ενωσιακές Οδηγίες Για τη δημιουργία του ενωσιακού δικαίου της προστασίας του καταναλωτή κυριότερο ρόλο έχει παίξει και συνεχίζει να παίζει το δευτερογενές ενωσιακό δίκαιο. Όπως προβλέπεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας, τα όργανα της ΕΕ έχουν αρμοδιότητα να εκδίδουν μέτρα για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών-μελών, όταν οι εναρμονιζόμενες διατάξεις έχουν αντικείμενο την εγκαθίδρυση και λειτουργία της Εσωτερικής Αγοράς (βλ. άρθρο 114 παρ. 1 ΣΛΕΕ, πρώην άρθρο 95 παρ. 1 ΣυνθΕΚ), αλλά και όταν από την ύπαρξη διαφορετικών εθνι- κών ρυθμίσεων προκαλείται διατάραξη του ελεύθερου ανταγωνισμού ( βλ . άρθρο 116 ΣΛΕΕ πρώην άρθρο 96 ΣυνθΕΚ ) 16, 17 . Για την επίτευξη των στόχων που αφορούν στην προστασία των καταναλωτών, το άρθρο 169 παρ. 2 ΣΛΕΕ (πρώην άρθρο 153 ΣυνθΕΚ) ορίζει ότι η Ένωση συμβάλλει: α) με μέτρα που επιδιώκουν την υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς και β)με μέ- τρα που στηρίζουν, συμπληρώνουν και παρακολουθούν την πολιτική των κρατών μελών. Με βάση τις παραπάνω διατάξεις εκδόθηκαν και συνεχίζουν να εκδίδονται οι ενωσιακές οδηγίες για την προστασία των καταναλωτών. Όπως είναι γνωστό, η οδηγία είναι κείμενο που δεσμεύει τα κράτη-μέλη ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, ενώ αφήνει την επιλογή του τύπου και των μέσων, που θα χρησιμοποιηθούν για την εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών, στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών (άρθρο 288 παρ. 3 ΣΛΕΕ). Η ελευθερία κινήσεων, που επαφίεται στους εθνικούς νομοθέτες, εξαρτάται από το αν πρόκειται για οδηγίες ελάχιστης ή αντίθετα για οδηγίες πλήρους εναρμόνισης 18 . Ο αριθμός των οδηγιών που ψηφίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό την εξασφάλι- ση της προστασίας του καταναλωτή είναι εντυπωσιακός. Ο κοινοτικός νομοθέτης ξεκίνησε το 1984 με την Οδηγία 84/450/ΕΟΚ για την απαγόρευση της παραπλανητικής διαφήμισης, που αργότερα τροποποιήθηκε από την Οδηγία 97/55/ΕΚ για τη συγκριτική διαφήμιση και ξανά από την Οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Συνέχισε κατά χρονολογική σειρά με την Οδηγία 85/374/ΕΟΚ για την ευθύνη του παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων, 15. Βλ. σχετ. και Reich and Micklitz , EurConsLaw, 14. 16. Βλ. και Γεωργιάδη Απ., Η εναρμόνιση του ιδιωτικού δικαίου στην Ευρώπη, ΝοΒ 1994,321 επ. 325 επ. 17. Είναι προφανές ότι οι δύο παραπάνω στόχοι, που επιτρέπουν τη λήψη πρωτοβουλίας από τα κοι- νοτικά όργανα για τη σύνταξη οδηγιών προς εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών των κρατών- μελών, είναι σαφώς οικονομικού χαρακτήρα. 18. Για τη διάκριση αυτή, βλ. στα επόμ. αριθ. 22 επ. 13 14 15 16