ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

52 Δίκαιο προστασίας καταναλωτή Ε. ΠΕΡΑΚΗΣ/Χ. ΛΙΒΑΔΑ Άρθρο 1α Ν 2251/1994 ται από αστικολόγους (π.χ. Δωρής , Δέλλιος ), ενώ οι εμπορικολόγοι είναι πιο φειδωλοί (π.χ. Αλεξανδρίδου , Κοτσίρης , Περάκης ). Τελικά η μέθοδος του αστικού δικαίου είναι εκείνη, με την οποία συλλαμβάνεται το πρόβλη- μα και θεσπίζονται τα ειδικά (τουλάχιστον τα περισσότερα) μέτρα προστασίας στο πλαίσιο του κοινωνικού κράτους (“sozialstaatsbezogener Verbraucherschutz”). Η δε μέθοδος του εμπορικού δικαίου εντάσσει τα μέτρα αυτά στην αγορά και υποδεικνύει το μέτρο και τα όρια της ενδεικνυόμενης προστασίας (“Marktbezogener Verbraucherrecht”) 15 . Η ασφαλέστερη επισκόπηση του δικαίου προστασίας του καταναλωτή είναι επομένως εκείνη, που συνδυάζει τις μεθόδους και τις ανησυχίες τόσο του αστικού όσο και του εμπορικού δικαίου: Είναι μεν καλό η προστασία να υπάρχει και ενδεχομένως να επεκτείνεται, όπου υπάρχει η ανάγκη της, αλλά είναι επίσης φρόνιμο να μην αγνοούνται οι προειδοποιήσεις των εμπορικολόγων ενα- ντίον μια γενικευμένης προστασίας. Η προσεκτική αυτή προσέγγιση είναι χρήσιμη κατά τον προσδιορισμό της έννοιας του καταναλωτή, όπως θα φανεί παρακάτω. ΙΙ. Ιστορικά 1. Ο Ν 1969/1991 Ο προϊσχύσας Ν 1969/1991, που υπήρξε το πρώτο ολοκληρωμένο νομοθετικό corpus προ- στασίας του καταναλωτή, όρισε τον καταναλωτή ως το φυσικό ή νομικό πρόσωπο «που ενεργεί συναλλαγές με σκοπό την απόκτηση ή τη χρησιμοποίηση κινητών ή ακινήτων πραγ- μάτων ή υπηρεσιών για την ικανοποίηση μη επαγγελματικών αναγκών του» 16 . Βασικό κρι- τήριο του νόμου συνεπώς ήταν το παραδοσιακό στοιχείο της επαγγελματικής δράσης, που αποκλείει την έννοια του καταναλωτή. Πρόκειται για τον, εμπειρικά τουλάχιστον, κλασικό ορισμό του καταναλωτή, όπως έχει διαμορφωθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και την ΕΕ. Ο ορισμός πάντως του Ν 1969/1991 δεν απέκλειε τα νομικά πρόσωπα. 2. Ο Ν 2251/1994 Ο επόμενος νόμος (Ν 2251/1994), που δεν τροποποίησε απλώς, αλλά αντικατέστησε τον προ- ηγούμενο, προχώρησε σε εξ υπαρχής ορισμό του καταναλωτή. Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 4 στοιχ. α΄ του εν λόγω νόμου: «Καταναλωτής είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο για το οποίο προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά ή το οποίο κάνει χρήση τέτοιων προϊόντων ή υπηρεσιών εφόσον αποτελεί τον τελικό απο- δέκτη τους. Καταναλωτής είναι και κάθε αποδέκτης του διαφημιστικού μηνύματος» . Ο ορισμός αυτός ήταν ευρύτερος του προηγουμένου (αφού καταναλωτής ήταν πλέον κάθε «τε- λικός αποδέκτης», άσχετα από το αν δρα προσωπικά ή επαγγελματικά 17 ), εν μέρει όμως και 15. Η ίδια αντίθεση εμφανίζεται μεταξύ προστατευτικού εθνικού δικαίου (όπως λ.χ. της Γερμανίας) και ενωσιακού δικαίου, που είναι περισσότερο προσανατολισμένο στην αγορά. Βλ. Micklitz , MünchKommBGB, Vor §§ 13, 14, αρ. 64 επ. 16. Βλ. σχετικά Αλεξανδρίδου (1992), Αθέμιτος ανταγωνισμός και προστασία του καταναλωτή, 48 επ., Αυγητίδη (2005), Η ευθύνη του αναδόχου στο δίκαιο προστασίας του καταναλωτή, 282 επ. 17. Βλ. ενδεικτικά από τη νομολογία ΑΠ 891/2013, ΧρΙΔ 2013, 741, ΑΠ 1343/2012, ΧρΙΔ 2013, 107, ΕφΑθ 63/2012, Αρμ 2013, 293, ΕφΑθ 4547/2012, ΝΟΜΟΣ, ΠΠρωτΧαλκ 83/2013, ΕΕμπΔ 2014, 75, ΑΠ 733/2011, ΕΕμπΔ 2011, 819, ΕφΠειρ 72/2011, ΔΕΕ 2011, 701=ΕΕμπΔ 2011, 626, ΕφΑθ 6151/2011, Αρμ 2013, 757, ΕφΛαρ 133/2010, ΕπισκΕμπΔ 2011, 145, ΜΠρΚερκ 118/2010, 7 8 9