ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

54 Δίκαιο προστασίας καταναλωτή Ε. ΠΕΡΑΚΗΣ/Χ. ΛΙΒΑΔΑ Άρθρο 1α Ν 2251/1994 Πρέπει να σημειωθεί ότι ο εκάστοτε ορισμός του καταναλωτή ισχύει για τις σχέσεις που ακο- λουθούν την ισχύ του αντίστοιχου νόμου, χωρίς αναδρομική ισχύ 21 . Εξάλλου ο ορισμός αποτελεί αναγκαστικό δίκαιο , με την έννοια ότι δεν είναι δυνατόν στα μέρη είτε να συμφω- νήσουν ότι κάποιος δεν είναι καταναλωτής, ενώ είναι, είτε ότι και αν είναι, δεν θα ισχύει γι’ αυτόν η προβλεπόμενη από το νόμο προστασία. 4. Ο Ν 4512/2018 Με τον πρόσφατο Ν 4512/2018 τροποποιήθηκε εκ νέου ο ορισμός του καταναλωτή και μάλι- στα πολύ σημαντικά. Σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5, με το οποίο προστέθηκε νέο άρθρο 1α στο Ν 2251/1994, ως καταναλωτής ορίζεται πλέον κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ενερ- γεί για λόγους οι οποίοι δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέ- ρια επαγγελματική του δραστηριότητα. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική μεταβολή της μέχρι τότε ακολουθούμενης προσέγγισης υπό την έννοια ότι το μοναδικό κριτήριο του «τελι- κού αποδέκτη» του προϊσχύσαντος ορισμού είτε επρόκειτο για φυσικό πρόσωπο είτε για νο- μικό πρόσωπο είτε για ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα, εγκαταλείφθηκε και αντικαταστάθηκε από δύο κριτήρια, εκ των οποίων το πρώτο είναι εκείνο του φυσικού προ- σώπου και το δεύτερο εκείνο της δράσης του εν λόγω φυσικού προσώπου εκτός της εμπορι- κής, επιχειρηματικής, βιοτεχνικής ή ελευθέριας επαγγελματικής δραστηριότητάς του. Ο ορισμός αυτός δεν είναι νέος για τον Ν 2251/1994, καθώς είχε ήδη καθιερωθεί σε επι- μέρους άρθρα του με τα οποία είχαν ενσωματωθεί Οδηγίες του ενωσιακού δικαίου. Συγκεκριμένα, προβλεπόταν ήδη στο άρθρο 3 παρ. 1 αναφορικά με τις συμβάσεις των άρ- θρων 3 έως 4η που συνάπτονται μεταξύ ενός προμηθευτή και ενός καταναλωτή κατ’ ενσω- μάτωση της Οδηγίας 2011/83/ΕΕ σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών 22 , στο άρθρο 4θ παρ. 1 περίπτωση δ για τις συμβάσεις χρηματοοικονομικών υπηρεσιών εξ αποστάσεως 23 και στο άρθρο 9α για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως αυτές ρυθμίζονται με τα άρθρα 9α-9θ 24 , διατάξεις, οι οποίες όπως είναι εύλογο δεν επαναλαμβάνονται πλέον, αφού συμπί- 21. Βλ. ΕφΑθ 3312/2005 ΕΕμπΔ 2005,291 (με σχ. Θεοχαρίδη εις ΕΕμπΔ 2007,55), ΕφΘεσ 1133/2004 ΕπισκΕΔ 2004,980 (983), ΕφΔωδ 396/2000 ΕπισκΕΔ 2001,1005. 22. Το πεδίο εφαρμογής των άρθρων αυτών, με τα οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η Οδηγία 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών, την τροποποίηση της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 1999/44/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση της οδηγίας 85/577/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 97/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ορίζεται στο άρθρο 3α του Ν 2251/1994. 23. Με το εν λόγω άρθρο ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η Οδηγία 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Σεπτεμβρίου 2002, σχετικά με την εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές και την τροποποίηση των οδη- γιών 90/619/ΕΟΚ του Συμβουλίου, 97/7/ΕΚ και 98/27/ΕΚ. 24. Με τις εν λόγω διατάξεις ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η Οδηγία 2005/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2005, για τις αθέμιτες εμπορι- κές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά και για την τροπο- ποίηση της οδηγίας 84/450/ΕΟΚ του Συμβουλίου, των οδηγιών 97/7/ΕΚ, 98/27/ΕΚ, 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου («Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές»). 12 13 14