ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Δίκαιο προστασίας καταναλωτή 105 Γ. ΔΕΛΛΙΟΣ Άρθρο 2 Ν 2251/1994 ξη του άρθρου 2 παρ. 10 εδ. α΄, που ορίζει ότι «οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμό- ζονται και για κάθε όρο σύμβασης που δεν αποτέλεσε αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευ- σης» (άρα και για τους προφορικά διατυπωμένους όρους). Επιπλέον, θα έρχονταν σε αντί- θεση και με τις διαγνώσεις της νομολογίας που δέχεται λ.χ. ότι «οι όροι..., οι οποίοι δεν πε- ριλαμβάνονται στους έντυπους όρους συναλλαγών αλλά ανακοινώνονται στους δανει- οδοτούμενους προφορικά, συνιστούν γενικούς όρους συναλλαγών , καθώς η σχετική πρόβλεψη έχει γίνει εκ των προτέρων, δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ισχύουν για απροσδιόριστο αριθμό καταναλωτών (και ως εκ τούτου) ελέγχονται για την εγκυρότητά τους με βάση τις διατάξεις του άρθρου 2 του Ν 2251/1994» 26 . Αλλά και στη θεωρία η κρ. γν. δέχεται ότι, καίτοι κατά κανόνα οι ΓΟΣ είναι ενσωματωμένοι σε έντυπο ή έγ- γραφο, εντούτοις η διατύπωσή τους μπορεί να είναι και προφορική (λ.χ. επαναλαμβανόμενη ηχητική ανακοίνωση προσφοράς ειδών σε πολυκαταστήματα 27 ), όπως μπορεί να έχει και τη μορφή αναρτημένης ανακοίνωσης ή πινακίδας (λ.χ. όροι λειτουργίας σταθμού αυτοκινήτων 28 ή όροι χρέωσης σε ταξί) ή καταχώρησης στο Διαδίκτυο 29 . Ο προστατευτικός σκοπός του Ν 2251/1994 δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για την υπαγωγή και των προφορικά διατυπω- μένων ΓΟΣ σε όλα τα στάδια ελέγχου του άρθρου 2, αφού και εδώ εξακολουθούν να συντρέ- χουν οι άξιες προστασίας ελλειμματικές καταστάσεις που συνοδεύουν τον καταναλωτή. Έτσι, τελικά, η προσθήκη της λέξης «γραπτώς» που έγινε με το Ν 3587/2007 στο άρθρο 2 παρ. 2 εδ. α΄ Ν 2251/1994 θα πρέπει να ερμηνεύεται συσταλτικά με την έννοια ότι οι ΓΟΣ, εφόσον είναι έγγραφοι , θα πρέπει να «εκτυπώνονται με ευανάγνωστους χαρακτήρες σε εμφανές μέ- ρος του εγγράφου της σύμβασης». Οι ΓΟΣ μπορούν να αποτελέσουν περιεχόμενο κάθε σύμβασης του ιδιωτικού δικαίου, με εξαίρεση τις συμβάσεις του οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου 30 , του δικαίου σύστα- σης εμπορικών εταιριών (που από τη φύση τους δεν μπορούν να έχουν μαζικό χαρακτήρα) 31 καθώς και τις συμβάσεις του συλλογικού εργατικού δικαίου (όπου ισχύει ιδιαίτερο κανονι- στικό καθεστώς) 32 . Οι ΓΟΣ ενδέχεται να περιλαμβάνονται και σε συμβολαιογραφικές συμβά- 26. Έτσι οι: ΕφΑθ 5253/2003 ΕΕμπΔ 2003,643 (647)· ΠΠρΑθ 142/2006 ΔΕΕ 2006,516· ΕιρΚω 184/2004 ΧρηΔικ 2007,86· ΕιρΑθ 2175/2004 ΔΕΕ 2005,74 (75)· ΕιρΑθ 726/2004 ΔΕΕ 2005,200 (201). 27. Βλ. Βενιέρη, ΔΕΕ 2007,782 (υπό Ι)· Μεντή , ΓΟΣ (2000), 40· Καράση , ΓΟΣ (1992), 21· Καζάκο , Αστικό Δίκαιο κ.λπ. (1987), 149. 28. Πρβλ. ΜΠρΑθ 2561-2/2005 Συνήγορος 2005 (τεύχ. 51), σελ. 28 επ. 29. Βλ. Καράκωστα , Δίκαιο και Internet (2001), 225 επ.· τον ίδιο , ΔΕΕ 2004,499· Τζίβα , ΔΕΕ 2003,1039. 30. Βλ. ωστόσο για τη γερμανική έννομη τάξη Muscheler, Inhaltskontrolle im Erbrecht, σε: Riesenhuber/Karakostas (2012), 119 ∙ Wachter, Inhaltskontrolle von Pflichtteilsverzichtsverträgen, ZErb 2004, 238 επ., 306 επ. ∙ τον ίδιο, Neue Grenzen der Ehevertragsfreiheit, ZFE 2004, 132 ∙ Dauner-Lieb, Reichweite und Grenzen der Privatautonomie im Ehevertragsrecht, AcP 2001, 295· Röthel , Richterliche Inhaltskontrolle bei Eheverträgen, NJW 2001, 1334. 31. Βλ. Zöllner , Inhaltsfreiheit bei Gesellschaftsverträgen, FS 100 Jahre GmbH-Gesetz (1992), 85. Πρβλ. ωστόσο Drygala , Anwendbarkeit des AGBG auch auf Gesellschaftsverträge, ZIP 1997, 968. 32. Συγκρίσεις του θεσμικού πλαίσιου συλλογικής δράσης των ενώσεων καταναλωτών με αυτό των συνδικαλιστικών οργανώσεων βλ. σε Ζερδελή, Αναλογικότητα και απεργία (2013), 53 επ. ∙ Λαδά Δ., Μποϋκοτάζ (2010), 53 επ. Αντιθέτως για τις ατομικές συμβάσεις εξαρτημένης εργασί- ας προτείνεται η ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 2 Ν 2251/1994, βλ. Ζερδελή, ΕΕργΔ 2010,1149 17