ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Δίκαιο προστασίας καταναλωτή 465 Α. ΒΑΛΤΟΥΔΗΣ Άρθρο 6 Ν 2251/1994 Β. Λόγοι καθιέρωσης του άρθρου 6. Γενικοί κανόνες ευθύνης Τα ελαττωματικά προϊόντα (φάρμακα, τρόφιμα, μηχανήματα κ.ο.κ.), που παράγονται μαζικά από τις σύγχρονες βιομηχανίες, προκαλούν ζημίες, που συνήθως δεν αποκαθίστανται με τους παραδοσιακούς κανόνες ευθύνης. Ο κύριος λόγος είναι ότι η υπαιτιότητα των εμπλεκομέ- νων, πωλητών ή παραγωγού, άλλοτε δεν υπάρχει και άλλοτε δεν αποδεικνύεται. Υπαιτιότητα δεν υπάρχει, κατά κανόνα, στο πρόσωπο των πωλητών. Εφόσον ο πωλητής δεν προκαλέσει υπαίτια το ελάττωμα στο προϊόν (π.χ. με εσφαλμένη αποθήκευση των τροφίμων), τότε αγνο- εί, συνήθως δικαιολογημένα, το ελάττωμα του συσκευασμένου ή τεχνικά περίπλοκου προϊ- όντος (π.χ. του γαλακτοκομικού προϊόντος, του αναψυκτικού, της φιάλης υγραερίου ή ενός καινούργιου αυτοκινήτου) 5 . Η δικαιολογημένη άγνοια του πωλητή αποκλείει το πταίσμα και συνεπώς την ευθύνη σε αποζημίωση τόσο έναντι του αγοραστή (βλ. ΑΚ 543 εδ. β΄, 914) όσο και έναντι του τυχαίου τρίτου (βλ. ΑΚ 914) 6 . Αν συνεπώς ασκηθεί αγωγή αποζημίωσης σε βάρος του πωλητή, αυτή θα απορριφθεί ως ουσία αβάσιμη. Υπαιτιότητα όμως δεν υπάρχει ή δεν αποδεικνύεται και στο πρόσωπο του παραγωγού. Στην αυτοματοποιημένη και απρόσιτη στους τρίτους διαδικασία της παραγωγής, ο ζημιωθείς αδυνατεί να αποδείξει ότι το ελάττωμα του συγκεκριμένου προϊόντος οφείλεται σε παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του παρα- γωγού (ή των προσώπων για τα οποία ο τελευταίος ευθύνεται, κατ’ ΑΚ 922). Έτσι η τύχη της αγωγής του ζημιωθέντος είναι, και εδώ, προδιαγεγραμμένη: Αυτή θα απορριφθεί είτε ως αό- ριστη είτε, στη χειρότερη περίπτωση, ως ουσία αβάσιμη 7 . Δίκαιο ασφαλώς είναι το θύμα ενός ελαττωματικού προϊόντος να αποζημιωθεί από τον πα- ραγωγό (και όχι από τον ενδιάμεσο πωλητή). Διότι ο παραγωγός ελέγχει την παραγωγική διαδικασία, πορίζεται τα οικονομικά οφέλη από αυτή και, αν αποζημιώσει τον δικαιούχο, εί- ναι σε θέση να κατανείμει τις δαπάνες -έστω εν μέρει- με τη σύναψη ασφαλιστικών συμβά- 5. ΕφΑθ 7228/1996 ΔΕΕ 1998,46, ενώ από την ελληνική θεωρία Πουλιάδης (2005), 33/4 σημ. 10, 185-6. Την ευθύνη του πωλητή-αντιπροσώπου αυτοκινήτων κατ’ ΑΚ 914 δέχεται ορθά η ΕφΑθ 9671/1998 ΕλλΔνη 2000,535, διότι, μολονότι ο πωλητής είχε τουλάχιστον υποψίες για την ελαττω- ματικότητα των ελαστικών του πωληθέντος αυτοκινήτου, ούτε ήλεγξε τα ελαστικά αλλά ούτε και επέ- στησε την προσοχή του αγοραστή στους κινδύνους από τη χρήση του αυτοκινήτου. 6. Ο πωλητής ευθύνεται αντικειμενικά είτε, κατά τον ΑΚ, αν συνομολογήσει ως ιδιότητα την απόλυτη ασφάλεια του πωληθέντος κατά την ΑΚ 543 εδ. α΄ -συγκυρία πάντως εξαιρετικά σπάνια- είτε, σε κάθε περίπτωση, αν στη σύμβαση πώλησης εφαρμοστεί η Σύμβαση της Βιέννης για τις διεθνείς πω- λήσεις κινητών (άρθρα 30, 35, 45 παρ. 1 περ. β΄ ΣυμβΒιέννης). Στην τελευταία περίπτωση ο πωλητής ευθύνεται σε αποζημίωση ανεξαρτήτως πταίσματος και απαλλάσσεται μόνο κατ’ εξαίρεση, αν συ- ντρέξει περίπτωση ανώτερης βίας (άρθρο 79 παρ. 1 ΣυμβΒιέννης). Πρβλ. ιδίως Κορνηλάκη , Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο, τ. Ι, 2002 , 141-3, Απ. Γεωργιάδη, Ενοχικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος, τ. Ι, 2004 , παρ. 11 αριθ. 44. 7. Κορνηλάκης (2002) , 681-3, Απ. Γεωργιάδης (2004) , παρ. 10 αριθ. 58-9, Φίλιος, Ενοχικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος, τ. ΙΙ 5 , 2005 , παρ. 206 Α Ι, Πουλιάδης (1988) , 4-8, 74-5, Ρόκας (1997) , 15-26, Αυγουστιανάκης , σε Κοινοτικό Αστικό Δίκαιο Ι (Σταθόπουλου/Χιωτέλλη/Αυγουστιανάκη), 1995 , 130-1. 3 4