ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Δίκαιο προστασίας καταναλωτή 467 Α. ΒΑΛΤΟΥΔΗΣ Άρθρο 6 Ν 2251/1994 ότι ζημιώθηκε από το ελάττωμα του προϊόντος, η παρανομία και η υπαιτιότητα του παραγω- γού τεκμαίρονται 13 . Ο παραγωγός, προκειμένου να απαλλαγεί, καλείται να ανταποδείξει ότι το ελάττωμα δεν οφείλεται σε παράνομη ή υπαίτια συμπεριφορά δική του ή των προσώπων για τα οποία ευθύνεται 14 . Κατά τη νομολογία 15 , το νομοθετικό έρεισμα για την αντιστροφή του βάρους απόδειξης παρέχει η αναλογική εφαρμογή της ΑΚ 925 για την ευθύνη από την πτώση κτίσματος ή άλλου έργου. Θεωρητικά, ο παραγωγός δύναται να ανταποδείξει την έλλειψη πταίσματος (: ευθύνη νόθος αντικειμενική). Μόνο όμως θεωρητικά! Ποτέ μέχρι σήμερα ο παραγωγός δεν επέτυχε να απο- δείξει ότι αυτός και τα πρόσωπα για τα οποία ευθύνεται ήταν επιμελείς κατά την παραγωγή του ελαττωματικού προϊόντος. Αρκεί λοιπόν να κυκλοφορήσει στο εμπόριο μια, από τις χιλιά- δες, φιάλη αναψυκτικού με ελαφρύ ρήγμα, μη ανιχνεύσιμο από τα υπερσύγχρονα μηχανήματα ελέγχου του παραγωγού, ώστε να θεωρηθεί από τα ελληνικά δικαστήρια, ότι το συγκεκριμένο ρήγμα διέφυγε «υπαιτίως» της προσοχής των δύο αρμόδιων τεχνικών του παραγωγού, έστω και αν οι συγκεκριμένοι τεχνικοί χαρακτηρίζονται εξαιρετικά «σχολαστικοί» κατά τη διενέρ- γεια του ελέγχου 16 . Η στάση της νομολογίας είναι δίκαιη: Το θύμα αποζημιώνεται και μάλιστα Αρμ 2011,1864 ∙ ΠΠρΑθ 2204/2010 Nomos ∙ ΠΠρΛαρ 151/2000 ΝοΒ 2000,1608, ΠΠρΘεσ 15/1989 Αρμ 1989,340. Βλ. και Α. Παπανικολάου, Το πρόβλημα της ευθύνης του κατασκευαστή τυποποιη- μένων προϊόντων, ΝοΒ 1981,1453 επ· Καράκωστα (1995) , 88 επ. Στη δικαστηριακή μετάπλαση της ΑΚ 914 βάσει της δικαιοηθικής αρχής περί της ανάγκης έννομης προστασίας του ζημιωθέντος από τα ελαττωματικά προϊόντα αποβλέπει ο Πουλιάδης (1988) , 55 επ. 13. Αν πάντως η αμελής συμπεριφορά συνίσταται στη μη παροχή των οδηγιών χρήσης ή στη μη παρα- κολούθηση του προϊόντος μετά την κυκλοφορία του, το βάρος απόδειξης δεν αντιστρέφεται, διότι εδώ ο ζημιωθείς δεν αντιμετωπίζεται αποδεικτικές δυσχέρειες· Πουλιάδης, Ευθύνη του παραγωγού και κατανομή του βάρους της αποδείξεως, ΝοΒ 1987,486· ΕφΑθ 7878/2005 ΕλλΔνη 2006,1492. 14. Η αντιστροφή πάντως του βάρους απόδειξης δεν θα έπρεπε να επεκταθεί στους υπαλλήλους ή τα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης του παραγωγού. Και αυτό γιατί ούτε στο κέρδος της παρα- γωγής συμμετέχουν, ούτε την πολιτική της επιχείρησης καθορίζουν, αλλά ούτε και τα αποδεικτικά μέσα του παραγωγού διαθέτουν. 15. Leading case η ΕφΘεσ 1259/1977 Αρμ 1978,121, 122. Η ανάλογη εφαρμογή της ΑΚ 925 είναι πά- ντως δυνατή, μόνο αν ερμηνευτεί ως περίπτωση νόθου αντικειμενικής ευθύνης του κύριου κτίσμα- τος ή άλλου έργου, και όχι, όπως η ορθότερη στη θεωρία γνώμη (πρβλ. Κορνηλάκη [2002] , 564-5 με περαιτέρω παραπομπές), ως περίπτωση γνήσια αντικειμενικής ευθύνης σε αποζημίωση. 16. Βλ. ΕφΘεσ 2052/1991 ΕΕμπΔ 1993,29. Βλ. και ΑΠ 851/2009 ΕπισκΕΔ 2009,974, η οποία εκ της απλής ύπαρξης ελαττωματικού αερόσακου σε αυτοκίνητο διαπίστωσε ότι οι εκπρόσωποι της κα- τασκευάστριας εταιρίας «δεν κατέβαλαν την επιμέλεια και προσοχή που όφειλαν και μπορούσαν από τις περιστάσεις να καταβάλουν οι μέσοι συνετοί εκπρόσωποι επιχείρησης με αντικείμενο την παραγωγή αυτοκινήτων και παρέλειψαν να δώσουν εντολές στους τεχνικούς-υπαλλήλους της προς έλεγχο όλων των συστημάτων ασφαλείας κάθε αυτοκινήτου που θα διετίθετο στην αγορά». Πρβλ. και ΕφΘεσ 3141/2002 ΧρΙΔ 2003,135 = ΕΕμπΔ 2003,819, που εντοπίζει το πταίσμα των υπαλλήλων του παραγωγού, στο ότι δεν αντιλήφθηκαν την ύπαρξη μεταλλικού σώματος στη φιάλη αναψυκτι- κού, «παρά την τυχόν επισήμανσή του από τα μηχανήματα» ελέγχου του εργοστασίου. Τα παρα- πάνω βέβαια δεν αποκλείουν περιπτώσεις όπου προκύπτει με αναμφίβολο τρόπο η παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του παραγωγού. Βλ. συναφώς ΕφΑθ 47/2006 ΕλλΔνη 2006,910: Ανεύρεση τεμαχίου ζώου (!) σε κουτί φυσικού χυμού, που απέδειξε τη βαρύτατη αμέλεια του παραγωγού κατά τη διαδικασία κατασκευής του χυμού. Εξαίρεση από την παραπάνω διαπίστωση του κειμένου 6