ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

580 Δίκαιο προστασίας καταναλωτή Κ. ΔΕΛΟΥΚΑ - ΙΓΓΛΕΣΗ Άρθρα 9, 9α-9θ Ν 2251/1994 Αξίζει επίσης να υπογραμμισθεί ότι η ελευθερία της διαφήμισης κατοχυρώνεται και στο άρ- θρο 10 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Αλλά και στα πλαίσια του Ενωσιακού δικαίου προστατεύεται η διαφήμιση, καθώς κρίνεται ότι συμβά- λει στην ενίσχυση της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, πιθανοί περιορισμοί της διαφήμισης επιδρούν δυσμενώς στην ελεύθε- ρη κυκλοφορία αυτών, εμποδίζοντας έναν από τους βασικότερους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. άρθρα 28 και 34 ΣΛΕΕ). Επίσης, η ελευθερία της διαφήμισης κατοχυρώνεται και στο άρθρο 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Νίκαιας στην οποία, ως γνωστόν, η ΣΛΕΕ προσέδωσε κύρος πρωτογενούς δικαίου (βλ. άρθρο 61 ΣΛΕΕ). Κατά συνέπεια, κάθε επιχειρηματίας που ασκεί νόμιμη δραστηριότητα είναι, καταρχήν, ελεύ- θερος να αποφασίσει, εάν, που και με ποιο τρόπο θα διαφημισθεί. Οι απαγορεύσεις της δια- φήμισης αποτελούν την εξαίρεση του κανόνα. Από την άλλη μεριά, τα πυρά που δέχεται σήμερα η διαφήμιση είναι λίγο-πολύ γνωστά. Θα μπορούσαν, μέσα από ένα πρίσμα αφαιρετικής προσέγγισης, να συνοψισθούν σε αδιαφα- νείς πρακτικές που παραπλανούν και σε μεθοδευμένες προσπάθειες χειραγώγησης των κα- ταναλωτών που αποσκοπούν στον παραμερισμό της ελεύθερης ή έλλογης απόφασής τους. Στο πλαίσιο αυτό η διαφήμιση δεν πρέπει να μένει πλήρως ανεξέλεγκτη. Άλλωστε, ως όριο ασκήσεως κάθε δικαιώματος τίθεται από το ίδιο το Σύνταγμα η μη καταχρηστική άσκη- σή του 2 . Έτσι, περιορισμοί μπορούν να δικαιολογηθούν ιδίως από άλλα, αντίρροπα, επί- σης Συνταγματικά προστατευόμενα δικαιώματα όπως, το (παθητικό) δικαίωμα των κατα- ναλωτών να πληροφορούνται, το δικαίωμα προστασίας της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 9 παρ. 1 Συντ.), και φυσικά, το δικαίωμα επί της ανθρώπινης αξίας (άρθρo 2 παρ. 1 Συντ.) και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους (άρθρo 5 παρ. 1 Συντ.). Ακόμα, περιορι- σμοί δύνανται να δικαιολογηθούν από λόγους δημοσίου συμφέροντος (π.χ. της δημόσι- ας υγείας), αλλά και προστασίας ορισμένων ευπρόσβλητων ομάδων ατόμων (π.χ. παιδιών). Πάντοτε όμως υπό την αυστηρή τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. Ένα σύστημα ελεύ- θερης αγοράς προϋποθέτει την ελεύθερη απόφαση όλων των συντελεστών της. Δεν αποτε- λεί αποστολή του δικαίου να κηδεμονεύει τους καταναλωτές ούτε να τους αφαιρεί ευθύνη για τις αποφάσεις τους 3 . Έως τη δημοσίευση του Ν 3587/2007 «για την τροποποίηση και συμπλήρωση του Ν 2251/1994 για την προστασία των καταναλωτών», η προστασία του Έλληνα καταναλω- τή από καταχρηστικές διαφημίσεις επιτυγχάνονταν με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Ν ενεργητική πλευρά) όσο και των καταναλωτών να πληροφορούνται μέσω αυτής (ελευθερία του πλη- ροφορείσθαι – παθητική πλευρά). 2. Αλεξανδρίδου, Δίκαιο προστασίας του καταναλωτή (1997) 53, Καράκωστας, Το δίκαιο των ΜΜΕ (1998) 265, Μαρίνος, Αθέμιτος ανταγωνισμός (2002) 165-166, Περάκης , Αθέμιτος ανταγωνισμός (επ. Ν. Ρόκα), 27-28 , Κωστόπουλος, Διαφήμιση και ο Ελληνικός Κώδικας διαφήμισης, Πρακτικά 8ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ελλήνων Εμπορικολόγων, (1999), 227, Σκουρής/Ιωάννου , Η ελευθερία της διαφήμισης (1996), Χαρακτινιώτης, Αθέμιτος ανταγωνισμός και Συνταγματικές ελευθερίες, ΔΕΕ 2005,46-47. 3. Αποστολόπουλος, Πρόταση για ένα νέο νόμο περί αθεμίτου ανταγωνισμού στην Ελλάδα, ΕΕμπΔ 2007,789. 2 3 4 5