ΑΝΑΚΡΙΤΙΚΗ

479 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Ι. Η ανάλυση του DNA Α. Γενική θεώρηση Η ανάλυση του DNA αποτελεί αναμφίβολα μια βιολογική μέθοδο άντλησης κληρονομικών ή γενετικών πληροφοριών που είναι καταγραμμένες στο ομώ- νυμο μόριο και παράλληλα, το ίδιο το DNA συνιστά ένα βασικό συστατικό ή το γενετικό υλικό όλων ανεξαιρέτως των κυττάρων. Κάθε κύτταρο και συ- νεπώς κάθε οργανισμός καθορίζει τις δομές του και υλοποιεί τις λειτουργίες του σύμφωνα με ένα σύνολο πληροφοριών που έχει κληρονομήσει από τους προγόνους του. Το χρονικό διάστημα από τη δημιουργία ενός κυττάρου έως την αναπαραγωγή του αποκαλείται κυτταρικός κύκλος ή κύκλος ζωής του κυτ- τάρου. Η λειτουργία του DNA ως γενετικού υλικού καθίσταται δυνατή, επει- δή το μόριο αυτό διαθέτει τις ακόλουθες ιδιότητες: α. Δημιουργεί ακριβή αντί- γραφά του, έτσι που η γενετική πληροφορία μεταβιβάζεται αναλλοίωτη από κύτταρο σε κύτταρο και από γενιά σε γενιά. β. Καθορίζει την παραγωγή των διαφόρων ειδών RNA και δι’ αυτών, των πρωτεϊνών, οι οποίες αποτελούν τα βασικά δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των κυττάρων. Η κατεύθυν- ση κατά την οποία η γενετική πληροφορία ρέει προς τις πρωτεΐνες αποτελεί το κεντρικό δόγμα της βιολογίας. Ο εν λόγω κύκλος διακρίνεται σε δύο φάσεις, ήτοι στη μεσόφαση και τη μιτωτική διαίρεση ή μίτωση. Ειδικότερα, η μεσό- φαση μεσολαβεί μεταξύ δύο διαδοχικών μιτωτικών διαιρέσεων και ισούται προς το 90% - 95% της χρονικής διάρκειας του κυτταρικού κύκλου. Κατά την περίοδο αυτή αυξάνεται ο όγκος του κυττάρου και προετοιμάζεται η επικεί- μενη διαίρεσή του, οπότε λαμβάνουν χώρα έντονες μεταβολικές διαδικασίες, όπως λ.χ. ο διπλασιασμός του DNA, η σύνθεση mRNA, +RNA, πρωτεϊνών κ.ά. Η μίτωση περιλαμβάνει την πυρηνική διαίρεση και την κυτταροπλασματική διαίρεση. Η πρώτη, εξελίσσεται σε τέσσερα στάδια, δηλ. στην πρόφαση, τη μετάφαση, την ανάφαση και την τελόφαση, οπότε τα δύο θυγατρικά κύτταρα που προκύπτουν είναι ισάριθμα προς τα χρωμοσώματα του αρχικού κυττά- ρου. Περαιτέρω, στα ευκαρυωτικά κύτταρα παρατηρείται και η κυτταρική δι- αίρεση της μείωσης, που γίνεται στους αμφιγονικά αναπαραγόμενους οργανι- σμούς, καθώς δι’ αυτής παράγονται οι γαμέτες που διαθέτουν τον ήμισυ αριθ- μό χρωμοσωμάτων από το αρχικό κύτταρο. – Το 1839 οι Schleiden και Schwann διετύπωσαν την κυτταρική θεωρία, σύμ- φωνα με την οποία βασική μονάδα της ζωής είναι το κύτταρο, το οποίο πε-