ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ (Ν 4512/2018)

Προλεγόμενα Νικόλαος Θ. Νίκας Ομ. Καθηγητής στη Νομική Σχολή ΑΠΘ Η φιλική εξομάλυνση των ιδιωτικών διαφορών θεωρήθηκε ανέκαθεν ως ο κα- λύτερος τρόπος επιλύσεώς τους και ως ιδανικό προς το οποίο οφείλει να απο- βλέπει κάθε υγιής αντίληψη για το δίκαιο. Η ιδέα της δικαιοσύνης επαληθεύεται καλύτερα, όταν το δίκαιο πραγματώνεται χωρίς καταναγκασμό. Τα αναμφισβή- τητα πλεονεκτήματα της συμβιβαστικής επιλύσεως των διενέξεων αναζητούνται όχι μόνον στην ικανότητά της να συμβάλει αποτελεσματικά στη διαφύλαξη της κοινωνικής ειρήνης, στην προώθηση επιεικών και εύπλαστων λύσεων απέναντι στην άτεγκτη εφαρμογή του νόμου, στην αποκατάσταση της επικοινωνίας μετα- ξύ των διαδίκων και ιδιαίτερα στη διατήρηση και εμβάθυνση των επαγγελματι- κών τους σχέσεων, αλλά και στην εξοικονόμηση χρόνου και μόχθου, τόσο για το δικαστήριο όσο και για τους διαδίκους. Ο νομοθέτης μας ενθάρρυνε ανέκαθεν και αντιμετωπίζει όλες τις εναλλακτικές μορφές επιλύσεως των διαφορών με χαρακτηριστική εύνοια. Η νομοθετική όμως ευφορία δεν βρίσκει ανταπόκριση στην πράξη. Σε αντίθεση προς τις περισσότερες αναπτυγμένες ευρωπαϊκές έν- νομες τάξεις, η ειρηνική διευθέτηση των διαφορών δεν καταξιώνεται στην πρά- ξη ως δεσπόζουσα μορφή δικονομικής συμπεριφοράς· κι αυτό συμβαίνει μολο- νότι η πολιτική δικαιοσύνη στη Χώρα μας απονέμεται απελπιστικά αργά. Πρόσφατα, με τον Ν 4512/2018, που εναρμόνισε την ελληνική νομοθεσία προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21 ης Μαΐου 2008, εισήχθη (για την ακρίβεια μεταρρυθμίσθηκε) ο θεσμός της διαμεσολαβήσεως σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (αλλά και σε υποθέσεις διασυνοριακών διαφορών), που ισχύει πλέον παράλληλα και πρό- σθετα προς τις άλλες μορφές εναλλακτικής επιλύσεως των διαφορών, που προ- βλέπει ο ΚΠολΔ και άλλοι ειδικοί νόμοι. Ο νόμος αυτός προβλέπει μάλιστα για συγκεκριμένες κατηγορίες διαφορών (από την οροφοκτησία και το γειτονικό δί- καιο, από αποζημίωση για ζημίες από αυτοκίνητα, από αμοιβές, από ορισμένες οικογενειακές σχέσεις, λ.χ. διατροφής, γονικής μέριμνας, από αποζημιώσεις ασθενών σε βάρος ιατρών κλπ.) υποχρεωτική υπαγωγή στη διαδικασία (προδι- κασία) της διαμεσολαβήσεως, επί ποινή απαραδέκτου της συζητήσεως του εν- δίκου βοηθήματος. Παραμένει ασφαλώς ανοικτό το ζήτημα, αν η υποχρεωτικό- τητα της διαμεσολαβήσεως συμπλέει με τις επιταγές του άρθρου 20 Ι Συντ και του άρθρου 6 Ι ΕΣΔΑ, ενόψει μάλιστα και της αποφάσεως του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου (ΔΕΕ 14.6.2017, Livio Menini, C-75/16), που θεώρησε, πάντως,