ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ (Ν 4512/2018)

Παναγιώτης Γιαννόπουλος 89 πρόσβασης στη δικαιοσύνη, όπως αυτό κατοχυρώνεται στα άρθρα 6 § 1 ΕΣΔΑ και 20 Συντ. Στην προκείμενη περίπτωση ο περιορισμός κατατείνει στο θεμιτό σκοπό της αποσυμφόρησης των δικαστηρίων και στην προαγωγή στην ελληνική κοινωνία παιδείας εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών. Αμφότεροι οι στόχοι υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, επιβάλλεται όμως υπό το πρίσμα των κριτηρί- ων που υιοθέτησε το ΔΕΕ στην απόφαση Alassini να διερευνηθεί περαιτέρω αν η θεσπιζόμενη προδικασία: (α) καθιστά πρακτικώς αδύνατη ή υπερβολικά δυσχε- ρή την άσκηση των δικαιωμάτων των διαδίκων, (β) το αποτέλεσμά της είναι δε- σμευτικό για τα μέρη, (γ) δεν συνεπάγεται την αναστολή της παραγραφής κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής της απόπειρας εξωδικαστικής επίλυσης της διαφο- ράς και (δ) συνεπάγεται δυσανάλογη οικονομική επιβάρυνση για τους διαδί- κους. Δεδομένου ότι ο περιορισμός έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια, το κό- στος της διαδικασίας ορίζεται σχετικά χαμηλό τουλάχιστον σε σχέση με τις υπο- θέσεις των ειδικών διαδικασιών (50 €- αντίθετα στην τακτική διαδικασία και στις διαφορές από διατροφή η ελάχιστη αμοιβή ορίζεται σε 170 €) και η διαδικασία δεν καταλήγει στην δεσμευτική διευθέτηση της διαφοράς διαφαίνεται ότι κατ’ αρχήν τουλάχιστον η ρύθμιση του άρθρου 182 Ν 4512/2018 δεν είναι ασυμβίβα- στη προς τα άρθρα 6 § 1 ΕΣΔΑ ή 20 Συντ. Μάλιστα, τα μέρη έχουν την υποχρέ- ωση μόνο να παρασταθούν στην εισαγωγική συνεδρία, από την οποία μπορούν αποχωρήσουν όποτε το επιθυμούν, χωρίς δικονομικές συνέπειες, ενώ η παρα- γραφή, η αποσβεστική προθεσμία και οι δικονομικές προθεσμίες αναστέλλονται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας (185 Ν 4512/2018). Συμβατή προς το κοι- νοτικό δίκαιο θα πρέπει να θεωρηθεί επίσης η υποχρεωτική συμμετοχή του δι- αδίκου με πληρεξούσιο δικηγόρο στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, παρά τις κρίσεις του ΔΕΕ στο πλαίσιο της απόφασης Menini, αφού η αντίθετη ερμηνευτι- κή λύση που υιοθέτησε εκεί το ΔΕΕ αφορά αποκλειστικά την Οδηγία 2013/11 και δεν είναι δεκτική γενικεύσεων. Εντούτοις αρκετές από τις κατ’ ιδίαν δικονομικές διευθετήσεις του Ν 4512/2018 δικαιολογούν ισχυρούς ενδοιασμούς για τη συμβατότητα τους προς τα άρθρα 6 § 1 ΕΣΔΑ, 20 Συντ. αλλά και το κοινοτικό δίκαιο. Τούτο προεχόντως ισχύ- ει για τις ρυθμίσεις των άρθρων 182 § 4 Α in fine, 182 § 4 Β που καθιερώνουν την υποχρεωτική παράσταση μετά πληρεξουσίου δικηγόρου, χωρίς κανένα πε- ριθώριο παρέκκλισης. Η σκοπιμότητα και αναγκαιότητα των διατάξεων αυτών, που κατά τη γνώμη μας εγγίζουν τα όρια της νομοθετικής υπερβολής τίθεται εν αμφιβόλω ιδίως στις περιπτώσεις που ο διάδικος είναι υπερήλικας, ασθενής, αγράμματος, κάτοικος αλλοδαπής ή κάτοικος απομονωμένης περιοχής οπότε η αυτοπρόσωπη παράστασή του ενδεχομένως να είναι και αντικειμενικά αδύνατη ή ιδιαίτερα δυσχερής. Ειδικά ως προς τους υπερήλικες και ασθενείς διαδίκους, εξάλλου, ακόμη και η προσήλωση του νομοθέτη στη συμμετοχή μέσω τηλεδιά- σκεψης, δηλαδή τεχνολογικού μέσου, το οποίο δεν έχει διαδοθεί ακόμη σε βαθ- μό ώστε η προσβασιμότητα του να μπορεί να θεωρηθεί αυτονόητη, ενδέχεται να εγείρει αυτοτελή φραγμό στην πρόσβαση του διαδίκου στη δικαιοσύνη. Οι αμφι- βολίες προς στην κατεύθυνση αυτή επιτείνονται αν συνεκτιμηθεί ότι στο δικαίω-