Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΥΝΟΜΟΥΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Απονομή της ποινικής δικαιοσύνης: βασικοί άξονες για τη βελτίωση του ελληνικού συστήματος Μαρίας Καϊάφα-Γκμπάντι Καθηγήτριας Νομικής Σχολής ΑΠΘ 1.Το γενικότερο πλαίσιο των βασικών κατευθύνσεων Προϋπόθεση συζήτησης οποιωνδήποτε ειδικότερων προτάσεων αναφορικά με τη βελ- τίωση του συστήματος απονομής της ποινικής δικαιοσύνης στη χώρα μας αποτελεί η αποσαφήνιση ενός γενικότερου πλαισίου αναγκαίων παρεμβάσεων που δεν πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής μας. Το πλαίσιο αυτό διαγράφουν οι ακόλουθες βασικές πα- ράμετροι: (i) Η μονομερής προσέγγιση των προβλημάτων της ποινικής δικαιοσύνης 1 , τα οποία υπονομεύουν πράγματι την αποτελεσματικότητα της ποινικής καταστολής στη χώρα μας, είναι εσφαλμένη. Μερίδιο ευθύνης στην κατάσταση αυτή έχουν και αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης που επηρεάζουν το έργο απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, όπως π.χ. αδυναμίες στη λειτουργία της φορολογικής διοίκησης αναφορικά με τους ελέγχους που πρέπει να εντοπίζουν και να τεκμηριώνουν τις προσβολές σε βάρος της δημόσιας περιουσίας. Οι αδυναμίες αυτές καθιστούν πολλές φορές αναγκαίες επιπρό- σθετες χρονοβόρες έρευνες του ποινικού κατασταλτικού μηχανισμού, ενώ ενέχουν και κινδύνους εσφαλμένων δικαστικών κρίσεων. Αυτό σημαίνει ότι η όποια συζήτηση γίνε- ται για τη βελτίωση του συστήματος απονομής της ποινικής δικαιοσύνης πρέπει να δια- κρίνει τις δικές του παθογένειες από αυτές άλλων πεδίων που το επηρεάζουν, αλλά πα- 1. Για μια τεκμηριωμένη εικόνα σχετικών προβλημάτων βλ. Εταιρία Δικαστικών Μελετών , Σύνο- ψη Μελέτης Συμβολή για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης, 2016, 89-90, καθώς επίσης και Α. Ζαχαριάδη/Α.-Τ. Καζανά/ Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι/Ι. Ναζίρη/Θ. Παπακυριάκου/Κ. Χατζηκώ- στα/Ν. Χατζηνικολάου , σε Μ. Καϊάφα/Γκμπάντι (επιστ. εποπτ.), Οικονομικό έγκλημα και δια- φθορά στο δημόσιο τομέα, τομ. 2, Η οπτική λειτουργών της δικαιοσύνης, της διοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών-Δικαιοσυγκρτικά δεδομένα, 2014, 61επ. Πρβλ. επίσης την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, European Commission , The 2018 EU Justice Scoreboard, Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Central Bank, the European Economic and Social Committee of the Regions, COM (2018), 364 final, 28.5.2018, η οποία είναι προσανατολισμένη στην πολιτική και διοικητική δικαιοσύνη, ενώ αναφορικά με το χρόνο διάρκειας των ποινικών διαδικασιών π.χ. για τη νομιμοποίηση εσόδων, στην οποία αφιερώνεται ειδική επισήμανση, η Ελλάδα δεν έχει δώσει σχετικά στοιχεία (ο.π., 21). Εξίσου εντυπωσιακό είναι επίσης ότι αναφορικά με τη δίωξη αξιόποινων πράξεων, και πάλι στον τομέα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρη- ματοδότησης της τρομοκρατίας, η Ελλάδα δεν παρείχε και πάλι δεδομένα (ο.π., 50).