Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΥΝΟΜΟΥΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Μαρία Καϊάφα-Γκμπάντι 109 (iii) Σ κοπός απονομής της ποινικής δικαιοσύνης ειδικότερα είναι η αποκατάσταση και εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης που διαταράσσεται με το έγκλημα, σε χρόνο που να μπορεί να λειτουργήσει αντικειμενικά ως τέτοια, με παράλληλη διασφάλιση των δικαιωμάτων των προσώπων και των αρχών του κράτους δικαίου, και με σαφή απο- τύπωση των λόγων που στηρίζουν το αποτέλεσμα της δικαστικής κρίσης σε συγκεκρι- μένη περίπτωση 5 . Από τον πιο πάνω στόχο καθίσταται σαφές ότι ποιότητα περιεχομένου, δικαιοκρατική ταυτότητα και έγκαιρη εκτέλεση του έργου της είναι τα κεντρικά ζητούμενα που πρέ- πει να συνδυάζονται διαχρονικά και στο πεδίο απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, για να είναι τούτη αποτελεσματική και ουσιαστικά δίκαιη. Σ’ ένα σύστημα, όπως το ελληνι- κό, που χαρακτηρίζεται από σοβαρότατη καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης γενικότερα 6 , είναι βέβαια εύλογο να αναζητούμε λύσεις επιτάχυνσης του έργου της. Η αναζήτηση αυτή έχει όμως ως όριο τη διασφάλιση της ποιότητας της απονεμόμενης δι- καιοσύνης 7 , και την πραγμάτωση του κράτους δικαίου. Τρίτη βασική κατεύθυνση η οποία θα πρέπει να ακολουθηθεί, λοιπόν, είναι ο συνδυα- σμός εξασφάλισης της ποιότητας περιεχομένου, της δικαιοκρατικής ταυτότητας του συ- στη βελτίωση της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, βλ. σχετικά Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι , Καλή νομοθέτηση ως αναγκαία προϋπόθεση μιας δίκαιης και αποτελεσματικής λειτουργίας της πολι- τείας: βασικές θέσεις και προτάσεις, Βουλή των Ελλήνων/Υπουργείο Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων/Εργαστήριο Μελέτης για τη Διαφάνεια, τη Διαφθορά και το Οι- κονονομικό Έγκλημα-Νομικής Σχολή ΑΠΘ, Πρακτικά συνεδρίου με θέμα: Η καλή νομοθέτηση ως αναγκαία προϋπόθεση για μια δίκαιη και αποτελεσματική λειτουργία της πολιτείας, 2017, 275επ. (και στον ιστότοπο της υποσημ. 3), αλλά και Σωτηρόπουλου/Χριστόπουλου, Πολυνο- μία και κακονομία στην Ελλάδα, Ένα σχέδιο για ένα καλύτερο και αποτελεσματικότερο κρά- τος, εκδ. διαΝΕΟσις, Αθήνα 2017. Πρβλ. επίσης στον παρόντα τόμο Γ. Δέλλιου , Σκέψεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κακής νομοθέτησης και της πολυνομίας στην ποιότητα απο- νομής της πολιτικής δικαιοσύνης, 47-50. 5. Πρβλ. τους στόχους του Ποινικού Δικονομικού Δικαίου και γι’ αυτούς ενδεικτικά Ν. Ανδρου- λάκη , Θεμελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης, δ΄ έκδ., 2012, 1-38, A. Παπαδαμάκη , Ποινική δικονομία- Η δομή της ποινικής δίκης, 7η έκδ., 2017, 4-5, αλλά και T. Hörnle, Unterschiede zwischen Strafverfahrensordnungen und ihre kulturellen Hintergründe, ZStW 2005, 834. 6. Βλ. ενδεικτικά τις καταδίκες της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ με τις πιλοτικές αποφάσεις Αθανα- σίου κ.α. κατά Ελλάδας, 21.12.2010, Μιχελουδάκης κατά Ελλάδας, 3.4.2012, Γλυκαντζή κατά Ελλάδας, 30.10.2012, καθώς και τα άρθρα 53επ. του νόμου 4055/2012 για την απο- ζημίωση-αποκατάσταση των βλαπτόμενων από την καθυστέρηση πολιτών, αλλά και του νό- μου 4239/2014, και ειδικότερα για την ποινική διαδικασία το άρθρο 7 αυτού, που επιβάλλει τη λήψη υπόψη της υπέρβασης της εύλογης διάρκειας στην επιμέτρηση της ποινής, πρβλ. επί- σης Α. Παπαδαμάκη , Ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης στην ποινική δίκη, Νομικά Χρονικά, τεύχος 90, 2016. Βλ. ωστόσο και ΑΠ 1808/2010, η οποία παρά τη ρητή πρόβλεψη του άρθρου 525 παρ. 1 στοιχ. 5 για την επανάληψη της διαδικασίας επί καταδίκης της χώρας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του δίκαιου χαρακτήρα της διαδικασίας απορρίπτει την επανάληψη της διαδι- κασίας δεχόμενη ότι η μη εύλογη διάρκεια της δίκης δεν άσκησε επιρροή στην καταδίκη, ενώ η υπέρβαση της λογικής προθεσμίας ως γεγονός τετελεσμένο δεν μπορεί να αναιρεθεί αναδρομι- κά, και έτσι η σχετική βλάβη δεν μπορεί να αρθεί με επανάληψη της διαδικασίας. 7. Βλ. έτσι με έμφαση Α. Ζαχαριάδη/Α.-Τ. Καζανά/ Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι/Ι. Ναζίρη/Θ. Παπακυριά- κου/Κ. Χατζηκώστα/Ν. Χατζηνικολάου , σε Μ. Καϊάφα/Γκμπάντι (επιστ. εποπτ.), Οικονομικό έγκλημα και διαφθορά στο δημόσιο τομέα, τομ. 3, ο.π., 145επ., αλλά και Εταιρία Δικαστικών Μελετών , Συμβολή για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης, 2015, 6 .