ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 Ειδικότερα, ο θεσμός της επαναφοράς παρέχει –αρχικώς μέσω της γενι- κής διατάξεως της ΚΠολ∆ 914, αλλά και εν συνεχεία μέσω ειδικότερων ρυθμίσεων εντός του ιδίου συστήματος δικαίου– στον θιγόμενο από την αναγκαστική εκτέλεση οφειλέτη το δραστικό εκείνο ένδικο βοήθημα για την αποκατάσταση της περιουσιακής του κατάστασης, η οποία επλήγη από την εκτελεστική διαδικασία, εφόσον τούτη βασίσθηκε σε εκτελεστό τίτλο μερικώς ή ολικώς ανατραπέντα και ακυρωθέντα σε μεταγενέστερο χρό- νο. Με το περιεχόμενο αυτό η ένταξη του θεσμού στην ομάδα των θεμελι- ωδών ρυθμίσεων του ιδιωτικού δικαίου, οι οποίες ενθυλακώνουν και δια- χέουν και στο πεδίο του δικονομικού δικαίου το πνεύμα της επανορθωτι- κής δικαιοσύνης είναι δικαιοδογματικά δεδομένη και μεθοδολογικά δικαι- ολογημένη. Οι εμφανίζουσες εσωτερική συστηματική και τελολογική συ- νάφεια διατάξεις περί αποκατάστασης της περιουσιακής κατάστασης του υποστάντος την άνευ νομίμου πλέον ερείσματος εκτέλεση οφειλέτη εμ- φορούνται από τη γενικότερη αξιωματική θέση του ιδιωτικού μας δικαίου περί οριοθέτησης της με κάθε μέσο ικανοποίησης ατομιστικών αντιλήψε- ων και συμφερόντων. Από την άποψη αυτή ο θεσμός της επαναφοράς των πραγμάτων φωτίζει ξεκάθαρα την ύπαρξη διατάξεων με έντονο κοινωνικό και ηθικό περιεχόμε- νο και στο πεδίο του δικονομικού δικαίου. Οι διατάξεις αυτές αρύονται θε- μελιωδών αρχών του ιδιωτικού μας δικαίου, που εμποτίζουν κατά κανόνα τις ρυθμίσεις του ενοχικού μας δικαίου, παρά τις διαδικαστικού κυρίως χα- ρακτήρα ρήτρες του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Ο κοινωνικός αλλά και ο ηθικός χαρακτήρας του θεσμού προκύπτει ευθέως, καθώς η επανόρθω- ση της περιουσιακής βλάβης του καθ’ ου η εκτέλεση 6 συνιστά αφενός μέσο εξισορρόπησης των διαταραχθέντων κατά τη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης συμφερόντων των εμπλεκομένων μερών, αφετέρου μέτρο (έμ- μεσης σε κάθε περίπτωση) αποκατάστασης της ίδιας της προσωπικής υπό- στασης του οφειλέτη, η οποία έχει πληγεί και σε κοινωνικοηθικό επίπεδο. Ήδη με μια πρώτη επεξεργασία των δικονομικών δικαιωμάτων και ουσι- αστικών εννόμων συνεπειών, που αναδύονται από την εφαρμογή του θε- σμού, καθίσταται εμφανής η εμφιλοχώρηση στις ρυθμίσεις περί επαναφο- ράς των πραγμάτων δύο εκ των βασικότερων αξιακών αρχών του ιδιωτι- κού μας δικαίου: της αρχής της επιείκειας, η οποία, επιτελώντας κοινωνι- 6.  Βλ. Μπρίνια , Πολιτική ∆ικονομία, Αναγκαστική εκτέλεσις, 1978, άρθρ. 914 σ. 179 επ. 3 4 5