ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ – ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ

440 Μέρος E΄. Εμπορικά Αξιόγραφα εις διαταγή Στα άρθρα 76-80 ν.δ. 17.7.1923 υπάρχουν ρυθμίσεις που αναφέρονται σε αξιόγραφα εις διαταγή των εμπορικών συναλλαγών. Εκτός από τα αξιόγραφα εις διαταγή που εξετάσθη- καν ως τώρα, άλλα αξιόγραφα που μπορούν να εκδοθούν εις διαταγή (δυνητικά εις διαταγή) είναι η εμπορική εντολή πληρωμής, το εμπορικό χρεωστικό ομόλογο, η φορτωτική και το ασφαλιστήριο, ενώ γεννημένα εις διαταγή είναι το αποθετήριο και το ενεχυρόγραφο (άρθρ. 76 ν.δ. 17.7.1923· τα αναφερόμενα στη διάταξη ναυτοδανειστικά έχουν καταργηθεί). Ιδιαίτερη κατηγορία εμπορικών αξιογράφων του άρθρ. 76 ν.δ. 1923 αποτελούν τα αξιόγρα- φα εκείνα που ενσωματώνουν και εμπράγματο δικαίωμα, όπως το αποθετήριο, το ενεχυρό- γραφο και η φορτωτική. Ο νόμος διευκολύνει τη μεταβίβαση πραγμάτων που έχουν αποτε- θεί στις γενικές αποθήκες ή τελούν υπό μεταφορά, διότι για τη μεταβίβασή τους δεν χρειάζε- ται παράδοση της νομής, αφού αυτή μπορεί να υποκατασταθεί με τη μεταβίβαση των αξιο- γράφων (ΑΚ 978). Αντίστοιχα ισχύουν και προκειμένου για τη σύσταση και μεταβίβαση ενε- χύρου σε αποτεθέντα πράγματα. Τα αξιόγραφα του άρθρ. 76 ν.δ. 1923, εφόσον έχουν τη ρήτρα «εις διαταγήν», μεταβιβάζο- νται με οπισθογράφηση, διαφορετικά είναι ονομαστικά αξιόγραφα και μεταβιβάζονται με εκχώρηση. Στα άρθρα 77-80 ν.δ. 1923 περιέχονται γενικοί κανόνες, οι οποίοι, εφόσον δεν υπάρχουν ειδικότερες ρυθμίσεις, εφαρμόζονται σε όλα τα αξιόγραφα του άρθρ. 76 ν.δ. 1923. Οι κανόνες αυτοί είναι πολύ γενικοί, δεν δημιουργούν τυπικό και αυστηρό δίκαιο, πράγμα που καθιστά τα αξιόγραφα του άρθρ. 76 ν.δ. 1923 περισσότερο ευέλικτα από τα ρυθμισμένα αξιόγραφα εις διαταγή. Ακολουθεί σύντομη σκιαγράφηση των εμπορικών αξιογράφων του άρθρ. 76 ν.δ. 1923 (π.κ. § 29,Ι) καθώς και των κανόνων που τα διέπουν (π.κ. § 29, II). § 29. Τα εμπορικά αξιόγραφα του άρθρου 76 ν.δ. 1923 I. Τα κατ’ ιδίαν αξιόγραφα 1. Εμπορική εντολή πληρωμής 1 Στην εμπορική εντολή πληρωμής (ή εμπορική έκταξη ) περιέχεται «εντολή» (εκταξιακή εξου- σιοδότηση) του εκδότη προς τον πληρωτή να πληρώσει ορισμένο ποσό σε κατονομαζόμενο πρόσωπο (λήπτη). Συνεπώς η εμπορική εντολή πληρωμής είναι τριμερής σχέση με εκταξια- κό χαρακτήρα και γι’ αυτό εφαρμόζονται σ’ αυτήν ανάλογα οι διατάξεις για την έκταξη. Η δι- αφορά από την έκταξη είναι ότι η εμπορική εντολή πληρωμής μπορεί να εκδοθεί εις διαταγή, οπότε δικαιούχος μπορεί να είναι το πρόσωπο που θα υποδείξει ο λήπτης. Αν η εμπορική εντολή πληρωμής δεν έχει τη ρήτρα εις διαταγή, είναι ονομαστικό αξιόγραφο, υπαγόμενο στην ευρύτερη έννοια της έκταξης. Άλλες διαφορές της εμπορικής εντολής από την έκταξη είναι ότι τόσο ο εκδότης όσο και ο πληρωτής (όχι ο λήπτης) πρέπει να είναι έμποροι καθώς και ότι η εντολή μπορεί να αναφέρεται μόνο σε πληρωμή χρηματικού ποσού, όχι δηλ. σε καταβολή αντικαταστατών πραγμάτων (αμφισβ.). Το τελευταίο αυτό συνάγεται τόσο από τη χρησιμοποιούμενη ορολογία του νόμου («εντολαί πληρωμής») όσο και από αντιδιαστολή με το αντικείμενο παροχής των χρεωστικών ομολόγων. 1. Μάρκου , Η εμπορική εντολή πληρωμής και το εμπορικό χρεωστικό ομόλογο, ΕΕμπΔ 1988, 573.