ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ – ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ

449 § 30. Ανώνυμα χρεόγραφα μιουργείται ευθύνη του εκδότη και απέναντι σ' αυτόν που απόκτησε ανώνυμο χρεόγραφο χωρίς σύμβαση, δεν αποτελεί κατά τη σήμερα κρατούσα γνώμη επιχείρημα υπέρ της δημι- ουργικής θεωρίας, διότι η διάταξη, με κατάλληλη ερμηνεία, ανταποκρίνεται στην αρχή της νομιμοφάνειας. Η έκδοση ημεδαπών ανώνυμων χρεογράφων που ενσωματώνουν χρηματική απαίτηση επι- τρέπεται μόνο, εφόσον υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη. Η χωρίς νομοθετική πρόβλεψη έκδο- ση ανώνυμων χρεογράφων δημιουργεί ακυρότητα και ευθύνη του εκδότη για αποκατάστα- ση της προξενηθείσας ζημιάς στον κομιστή (αρνητικό διαφέρον) (ΑΚ 891). Σκοπός της απαγόρευσης κυκλοφορίας ανώνυμων χρεογράφων χωρίς νομοθετική πρόβλεψη είναι η προστασία των επενδυτών από αναξιόπιστους εκδότες καθώς και της εθνικής οικονομί- ας από τη δημιουργία οιονεί ιδιωτικού χρήματος. Αντίθετα, άλλος είναι ο σκοπός της γενικότερης απαγόρευσης δημιουργίας αξιόγραφων στον κομιστή με ιδιωτική βούληση που καθιερώνεται στο άρθρ. 68 ν.δ. 17.7.1923. 2. Άσκηση της απαίτησης Για την άσκηση της ενσωματωμένης απαίτησης απαιτείται η παράδοση (επιστροφή) του εγ- γράφου στον οφειλέτη (ΑΚ 893). Υπέρ του κομιστή του εγγράφου ισχύει ήδη το τεκμήριο ότι είναι κύριος του εγγράφου, το οποίο μάλιστα λειτουργεί και σε περίπτωση κλοπής ή απώλει- ας του τίτλου (ΑΚ 1110). Κατά την ΑΚ 888 όμως τεκμαίρεται η ουσιαστική δικαιοκτησία του κομιστή και ως προς το ενσωματωμένο δικαίωμα, 3 γι’ αυτό και μπορεί να απαιτήσει από τον εκδότη εκπλήρωση. Ο οφειλέτης τότε μόνο μπορεί να αρνηθεί να εκπληρώσει, όταν αποδει- κνύει ότι ο κομιστής «δεν έχει δικαίωμα να διαθέσει τον τίτλο», ότι δηλ. δεν είναι ουσιαστι- κός δικαιούχος αλλά είναι κλέφτης ή ευρέτης. 4 Σε περίπτωση φθοράς ή αλλοίωσης του τίτλου ο κομιστής μπορεί να απαιτήσει από τον οφειλέτη την με δικά του (του κομιστή) έξοδα έκδοση νέου τίτλου έναντι επιστροφής του παλαιού (ΑΚ 894). Σε περίπτωση κλοπής, απώλειας ή καταστροφής του τίτλου ο μέχρι τότε κομιστής μπορεί να ζητή- σει την κήρυξή του ως ανίσχυρου (ΑΚ 895) κατά τη διαδικασία ΚΠολΔ 843 επ. (βλ. § 6 II) ή, κατά την ίδια διαδικασία (βλ. ΚΠολΔ 859 § 1), την απαγόρευση εκπλήρωσης. Εφόσον ο τίτλος κηρυχθεί ανίσχυρος, μπορεί ο αιτών να ασκήσει την απαίτηση από τον τίτλο ή να απαιτήσει την έκδοση νέ- ου τίτλου (ΑΚ 896). 3. Εκπλήρωση Η κατοχή του ανώνυμου χρεογράφου δεν νομιμοποιεί μόνο ενεργητικά τον κομιστή να απαιτήσει εκπλήρωση αλλά και παθητικά τον οφειλέτη να καταβάλει σ' αυτόν. Συνεπώς, αν ο οφειλέτης καταβάλει σε μη δικαιούχο κομιστή, ελευθερώνεται από την υποχρέωσή του, επέρχεται δηλ. απόσβεση της απαίτησης (ΑΚ 889). Η ενέργεια αυτή ελευθερώσεως απαλλάσ- σει τον οφειλέτη από τον έλεγχο αν ο κομιστής είναι πραγματικός δικαιούχος. Μάλιστα, κα- τά την κρατούσα γνώμη, ο οφειλέτης ελευθερώνεται όχι μόνο όταν ο κάτοχος δεν είναι πραγ- ματικός δικαιούχος αλλά και όταν δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, ικανότητα διαθέσεως 3. Βλ. και ΑΠ 519/1973, ΕΕμπΔ 1974, 75, ΕΑ 2437/2007, ΔΕΕ 2007,967. 4. Βλ. ΕΑ 7856/1979, ΕΕμπΔ 1980, 103 και Μαντζούφα, Ο προσεχής κομιστής ως «θέσει οφειλέτης» κα- τά την κυκλοφορίαν των ανωνύμων χρεωγράφων, Ανάτυπο από Επετηρίδα ΑΣΟΕΕ, 1966, ΕΠατρ 1082/2003, ΑχΝομ 2004,105, ΑΠ 844/2006 ΝΟΜΟΣ, ΕΑ 6875/1999, ΕλλΔνη 2000,1378.