ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΑΓΟΡΑ

73 § 4. Η πρόσβαση στο δίκτυο και στην αγορά Προϋπόθεση λειτουργίας της οργανωμένης αγοράς είναι η πρόσβαση σε αυτή. Ήδη αναφέρθηκε, ότι αποτελεί ίδιον μιας οποιασδήποτε οργανωμένης αγοράς, πως τί- θενται συγκεκριμένοι και συνήθως αυστηροί όροι πρόσβασης σε αυτή και πως ο αριθμός των συναλλασσομένων σε αυτή δεν είναι μεν κλειστός, αλλά σε κάθε περίπτωση ελεγχόμενος 284 . Η ενεργειακή αγορά έχει ένα επιπλέον χαρακτηριστι- κό, στο οποίο έχει επίσης γίνει αναφορά. Το αγαθό της συναλλαγής – ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για ηλεκτρική ενέργεια ή φυσικό αέριο – μπορεί να φτάσει στον αγοραστή του μόνο μεταφερόμενο διά ειδικών δικτύων μεταφοράς. Η ηλε- κτρική ενέργεια δε έχει την περαιτέρω ιδιαιτερότητα, πως δεν αποθηκεύεται ακό- μη σε μεγάλες ποσότητες, χαρακτηριστικό βέβαια, το οποίο σε επίπεδο ρυθμιστι- κό και δικαίου του ανταγωνισμού προσδίδει στην ανάλυση της δραστηριότητας της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μία μονοσημαντότητα, αντίθετα από το φυ- σικό αέριο 285 . Σύμφωνα με τα παραπάνω στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώνονται δύο πεδία, στα οποία ο συναλλασσόμενος πρέπει να αποκτήσει εξίσου πρόσβαση, προ- κειμένου να μπορέσει να δραστηριοποιηθεί εμπορικά: α) τα δίκτυα και β) η αγο- ρά. Από την οπτική του αστικού δικαίου, έχει σημασία, να δούμε, εάν, σε ποιό βαθ- μό και με ποιό τρόπο για την παροχή πρόσβασης παρέχονται ειδικότερες αξιώσεις του συναλλασσόμενου. Α. Η αξίωση πρόσβασης στο δίκτυο Η πρόσβαση στο δίκτυο αποτελεί το προεξάρχον αντικείμενο ρύθμισης στο δί- καιο της ενέργειας ήδη από την πρώτη ευρωπαϊκή δέσμη μέτρων για την απε- λευθέρωση των σχετικών αγορών, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο της ηλεκτρικής ενέργειας με το ν. 2773/1999 286 . Σημείο αφετηρίας της προβλη- ματικής αποτελεί ο χαρακτήρας των δικτύων (είτε αυτά είναι τα δίκτυα μετα- φοράς υψηλής τάσης, είτε τα δίκτυα διανομής) ως φυσικά μονοπώλια, οικονομι- κή έννοια, πάνω στην οποία χτίζει παραδοσιακά το δίκαιο του ελεύθερου ανταγω- νισμού. Από την σκοπιά της οικονομικής επιστήμης το φυσικό μονοπώλιο ορίζε- ται ως η κατάσταση, στην οποία «οποιαδήποτε ποσότητα ενός προϊόντος μπορεί 284.  Βλ. ανωτέρω σελ. 36επ. 285.  Εννοείται, πως σημείο ενδιαφέροντος είναι αποκλειστικά τα δίκτυα μεταφοράς, ενώ στο φυσικό αέριο η προβληματική γίνεται πολυπλοκότερη, όσο περισσότερα είναι τα μέσα μεταφοράς του αγαθού (δίκτυα, LNG κλπ.). 286.  Το σύνολο της προβληματικής έχει αναλυθεί από τον Μαρίνο , Η πρόσβαση σε ενεργει- ακό δίκτυο, πάνω στην οποία ανάλυση θα στηριχτεί εν πολλοίς η παρακάτω σύντομη παρουσίαση.