ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

373 Μέρος Γ - Εισαγωγή ραπομπή και τη σύγκρουση συστημάτων, υποστήριξε τη σχετικοποίηση της επιρροής της μεθό- δου των κανόνων σύγκρουσης. Διέκρινε, ειδικότερα, τις περιπτώσεις στις οποίες ο δικαστής του forum , προσπερνά τον κανόνα σύγκρουσης, δίδοντας εφαρμογή στους επιτακτικούς κανόνες της έννομης τάξης του που δεν επιδέχονται άλλης ρύθμισης, τους πολύ γνωστούς σήμερα κανόνες αμέσου εφαρμογής, η έννοια των οποίων έχει τύχει επαρκούς δογματικής επεξεργασίας. Ωστόσο, η θέση αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη σε ένα σχόλιο –για να επανέλθουμε στο θέμα μας– της υπόθεσης Machet 924 (το σκεπτικό της οποίας επηρέασε στη συνέχεια το Εφετείο Παρι- σίων στην υπόθεση Banque Ottomane 925 ), όπου έγινε προσπάθεια συστηματοποίησης της λεγό- μενης σύγχρονης θεωρίας των κεκτημένων δικαιωμάτων, η οποία τοποθετείται, είναι αλήθεια, σε ένα άλλο επίπεδο: σε αυτό της σύγκρουσης των νομικών συστημάτων. Ο Φραντζεσκάκης, δηλα- δή, μεταφέρει τον προβληματισμό από την αναγνώριση δικαιωμάτων που έχουν νομίμως κτηθεί (οπότε ανακύπτει το γνωστό ερώτημα: σύμφωνα με ποιο δίκαιο) στο επίπεδο της σύγκρουσης συ- στημάτων (αν έχουμε μία πλήρως αλλοδαπή, προς το σύστημα του forum , συγκροτημένη έννομη σχέση, το τελευταίο δεν έχει θεμιτή αξίωση εφαρμογής του ως προς τον προσδιορισμό του εφαρ- μοστέου δικαίου). Ειδικότερα, το σκεπτικό βασίστηκε στην ανάλυση των αιτιών της μη εφαρμοσιμότητας –ή καλύ- τερα του αυτοπεριορισμού– του νομικού συστήματος του forum , αναφορικά με έννομες σχέσεις που γεννήθηκαν χωρίς να έχουν κανέναν σύνδεσμο με το νομικό σύστημα αυτό. Ορθή επομένως είναι (κατά το σκεπτικό αυτό) η αποσύνδεση από το νομικό σύστημα του forum , διότι η υπό κρί- ση σχέση δεν παρουσιάζει κανέναν σύνδεσμο με το forum . Η αχίλλειος πτέρνα του σκεπτικού αυ- τού προσομοιάζει λίγο εξάλλου με την κριτική που ασκήθηκε στη θεωρία των κεκτημένων δικαι- ωμάτων: ποιες είναι οι, κατά την αξιολόγηση του forum , νόμιμες προϋποθέσεις ώστε να χαρακτη- ριστεί μία έννομη σχέση ως δημιουργηθείσα; Το ζήτημα της πλήρους αλλοδαπότητας της σχέσης ( ότι δηλαδή η υπό κρίση σχέση δεν παρουσιάζει κανέναν σημαντικό σύνδεσμο με το forum ) φαί- νεται πως έπεται λογικά. γ) Το τρίτο καθοριστικό βήμα υπήρξε η αναγέννηση της μεθόδου της αναγνώρισης, καταρχήν με τη διατριβή του Mayer 926 , στην οποία ο συγγραφέας –εκκινώντας από την ακριβή παρατήρηση πως μία πράξη εθνικοποιήσεως [επιχειρήσεως] δεν θέτει μεθοδολογικούς προβληματισμούς υπα- γόμενους στη μέθοδο του κανόνα σύγκρουσης– τη γενίκευσε, προτείνοντας να συνδεθεί η χρήση της εκάστοτε μεθόδου –είτε της μεθόδου των κανόνων σύγκρουσης είτε της μεθόδου της αναγνώ- ρισης– με τη δομή του εκάστοτε υπό κρίση κανόνα. Κατέστησε λοιπόν σαφές πως, όταν τίθεται ζή- τημα επιλογής ανάμεσα στις δύο μεθόδους, δόκιμη είναι μόνο η εφαρμογή της μεθόδου του κα- νόνα σύγκρουσης, ενώ, όταν το πρόβλημα που τίθεται δεν είναι πρόβλημα επιλογής, αλλά πρό- βλημα αποδοχής ή απόρριψης, αυτή εκφεύγει του κανόνα σύγκρουσης και υπάγεται στη μέθοδο της σύγκρουσης δικαιοδοσιών. Στην πρώτη ανήκουν οι κανόνες, στη δεύτερη οι αποφάσεις. Αρμόζει πρώτα από όλα να παρατηρηθεί πως η διατριβή του Mayer –έχοντας επηρεαστεί στην εποχή της από την κελσενιανή σκέψη– υπήρξε υπερβολικά φορμαλιστική, τυπολατρική, διότι αυ- τό το οποίο στην πραγματικότητα επιβάλλει τη χρήση της ορθής «μεθόδου» δεν είναι η δομή της ρύθμισης (κανόνας ή απόφαση) όπως υποστήριζε, αλλά η διάκριση εάν πρόκειται περί αιτήματος δημιουργίας ή αναγνώρισης εννόμου καταστάσεως ή εννόμου σχέσεως. 924. Cour d’appel, 24 octobre 1950, in Jurisprudence de droit international privé annotée dans la Revue Critique de droit international privé 1948-1959, σ. 42 επ. και ιδιαίτερα σ. 47. 925. Cour d’appel, 19 mars 1965, Rev.crit.dip 1967.95, note P. Lagarde. 926. La distinction entre règles et décisions en droit international privé , Paris, Dalloz, 1973. 520