ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

376 ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ Χωρίς να λείπουν και οι κριτικές, κυρίως του Lequette 937 . Στην Ελλάδα χωρίς μάλλον να είναι κρι- τικός, πάντως επιφυλάξεις εξέφρασε πρόσφατα ο Βρέλλης 938 , χωρίς πάντως να φαίνεται επί της αρχής αρνητικός. Ο πρώτος εντοπίζει την κριτική του κυρίως στο ότι η αποτελεσματικότητα (effectivité) δεν μπο- ρεί κατά κάποιο τρόπο να δημιουργεί νομιμότητα (légalité) (την οποία παραμερίζει). Αυτή η κρι- τική δεν είναι βάσιμη από τη στιγμή που κάποιος κανόνας του θετικού δικαίου λαμβάνει υπόψη του ως προϋπόθεση την αποτελεσματικότητα υπό διάφορες μορφές (κοινή πεποίθηση δικαίου, αποτελεσματικότητα, αντίληψη των ενδιαφερομένων κ.λπ. ) ως στοιχείο του κανόνα αναγνώρισης. Όλη η νομολογία του ΕΔΑΔ η σχετική με τα ζητήματα αυτά είναι ένα άριστο παράδειγμα, καθώς και η σημαντική απόφαση της ΑΠ Ολ 9/2016 939 . Η σκέψη του εστιάζεται κυρίως στο ότι το ον δεν μπορεί να δημιουργεί δέον και επομένως να αδρανοποιείται ο κανόνας σύγκρουσης του forum από τη στιγμή που μία έννομη σχέση έχει ιδρυθεί στο πλαίσιο άλλης έννομης τάξης. Παραγνωρίζει όμως ότι στο διεθνές περιβάλλον δεν σημαίνει ότι η αδρανοποίηση του δέοντος του forum καθι- στά τη σχέση οντολογικά αυθαίρετη αφού είναι ήδη εναρμονισμένη με το δέον της έννομης τάξης δημιουργίας της. Απλώς υποχωρεί το δέον του forum έναντι της υπάρξεως αλλοδαπής δεοντικής ρυθμίσεως η οποία προσέτι επιβάλλεται ακριβώς γιατί υπάρχει ήδη. Ο δεύτερος εκφράζει επιφυλάξεις ως προς το ποιο πρέπει να είναι το δίκαιο (εφόσον δεχθούμε την αδρανοποίηση του κανόνα συγκρούσεως του forum ), το οποίο θα ρυθμίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης (θα μπορεί να είναι οιοδήποτε δίκαιο στον κόσμο, εν είδει δικαίου κατά το οποίο αναγνωρίζεται ως υποστατή η σχέση). Η απάντηση πιστεύω ότι δεν είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Κα- ταρχήν, στην πράξη μία έννομη σχέση σπάνια πρωτογενώς (δηλαδή εκεί που το πρώτον δημιουρ- γήθηκε) θα έχει αναφορά με πλείονες της μίας έννομες τάξεις, με την έννοια ότι η έννομη τάξη δη- μιουργίας θα είναι μία καταρχήν, και έτσι θα αποφεύγονται οι “μετασυγκρούσεις”. Επομένως, αρ- κεί η διαπίστωση καταρχήν ότι η έννομη σχέση ή κατάσταση είναι υποστατή έγκυρα στην έννομη τάξη καταγωγής της, δηλαδή κατά το δίκαιο στο οποίο νομικά αποκρυσταλλώθηκε. Οφείλεται μία περαιτέρω διευκρίνιση, ότι δεν εννοούμε τις αμιγώς εσωτερικές σχέσεις, εκείνες δηλαδή που δεν σχετίζονται παρά με μία μόνο έννομη τάξη. Εννοούμε, αντίθετα, εκείνες που δημιουργήθηκαν ήδη σε μία συγκεκριμένη έννομη τάξη αλλά συνδέονται με περισσότερες. Έτσι π.χ. στην περίπτωση της υπόθεσης Grunkin Paul, υπήρχε σύνδεση τόσο με τη Γερμανία, όσο και με τη Δανία και η αναγνώ- ριση της δανέζικης ληξιαρχικής πράξης οδήγησε σε άλλο αποτέλεσμα από εκείνο στο οποίο θα οδηγούσε το γερμανικό δίκαιο. Στην πραγματικότητα, η ύπαρξη νομικού δεσμού της σχέσης με την έννομη τάξη δημιουργίας της (καταγωγής) θα είναι καταρχήν ένας δεσμός ικανός (με εξαίρεση την καταστρατηγική συμπεριφο- ρά που ανιχνεύεται στο πραγματικό, ώστε να μην καθιστά τη σχέση ex originis έγκυρη). Αρκεί η σχέση να έχει δημιουργηθεί –έστω και κατά φαινόμενο 940 – με τρόπο υποστατό και έγκυρο στην έννομη τάξη καταγωγής της. Στη σπάνια περίπτωση που κατά κάποιο τρόπο η έννομη σχέση έχει αναφορά σε περισσότερες της μίας έννομες τάξεις, κατά τις οποίες η μεν μία την αναγνωρίζει ως έγκυρη, η δε άλλη τη θεωρεί 937. “De la proximité au fait accompli”, Mélanges P. Mayer , Paris, LGDJ, 2015, p. 481 s. 938. Σε Γεωργιάδη/Σταθόπουλου, ΑΚ , 2η έκδ., τόμος Ια, Γενικές αρχές – Εισαγωγικές παρατηρήσεις σε ΑΚ 4-33, σ. 182 επ., αρ. 202-209. 939. Για την οποία βλ. infra αρ. 563. 940. Κατά φαινόμενο είναι η νομική απόδοση και ενέργεια της δύναμης του πραγματικού, όταν δηλα- δή αντικειμενικά και υποκειμενικά θεάται ως προς πρόσωπο ιδιότητα, σχέση ή κατάσταση όταν αυτή δεν έχει δημιουργηθεί νομίμως με την πλήρωση των όρων του κανονικώς εφαρμοστέου δι- καίου. 524