ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το δίκαιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) 41 GATT 1994 και τη Συμφωνία για τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέ- τρα (Subsidies and Countervailing Measures - SCM) (βλ. αναλυτικά, παρα- κάτω, σ. 85 επ.). Άλλες μορφές μη-δασμολογικών φραγμών στο εμπόριο καθορίζονται σε μια σειρά διατάξεων της GATT (π.χ., το Άρθρο VIII της GATT 1994) και ιδίως σε ειδικές συμφωνίες του ΠΟΕ που περιλαμβάνονται στο Παράρτη- μα 1Α της Συμφωνίας του Μαρακές. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τη Συμ- φωνία για τα Τεχνικά Εμπόδια στο Εμπόριο (Technical Barriers to Trade - TBT) οι τεχνικοί κανονισμοί και τα πρότυπα, περιλαμβανομένων και των προδιαγραφών στον τομέα συσκευασίας, σήμανσης και επικόλλη- σης ετικετών, και οι μέθοδοι διαπίστωσης της συμμόρφωσης προϊόντων προς τους τεχνικούς κανονισμούς και τα πρότυπα αυτά, είναι επιτρεπτοί ως αναγκαία μέτρα π.χ. για την προστασία της υγείας και της ζωής αν- θρώπων, ζώων και φυτών, την προστασία του περιβάλλοντος ή την πρό- ληψη της απάτης (βλ. αναλυτικά παρακάτω σ. 98). Ομοίως, η Συμφωνία για την εφαρμογή μέτρων υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστα- σίας (Sanitary and Phytosanitary Measures - SPS) αναγνωρίζει στα μέλη του ΠΟΕ το δικαίωμα να λαμβάνουν μέτρα υγειονομικής και φυτοϋγειο- νομικής προστασίας που είναι αναγκαία για την προστασία της ζωής και της υγείας των ανθρώπων, των ζώων ή των φυτών, βασίζονται σε επι- στημονικές αρχές (εκτός αν τα μέτρα είναι προσωρινής φύσης και μόνο), δεν διατηρούνται χωρίς επαρκή επιστημονική αιτιολόγηση, και δεν απο- τελούν, είτε μέσο αυθαιρέτου ή αδικαιολογήτου διακρίσεως, είτε συγκα- λυμμένο περιορισμό των διεθνών εμπορικών συναλλαγών (βλ. αναλυτι- κά παρακάτω σ. 109). 4. Η αρχή της μη διάκρισης στο πλαίσιο της GATT 1994 Στο πλαίσιο του δικαίου του ΠΟΕ εν γένει, η αρχή της μη διάκρισης (τόσο de jure, όσο και de facto) συνιστά θεμελιώδους σημασίας εργαλείο για την πολυμεροποίηση του διεθνούς εμπορίου. Η, δε, ουσία των υποχρε- ώσεων βάσει της αρχής αυτής είναι ότι ομοειδή (παρεμφερή) προϊόντα και υπηρεσίες πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα, ανεξάρτητα από την εθνική προέλευσή τους, όπως εύστοχα ανέφερε το Εφετειακό Σώμα του ΠΟΕ στην υπόθεση EC - Bananas III (1997). Παρακάτω θα εξεταστούν οι βασικότερες πτυχές της αρχής της μη διάκρισης στο πλαίσιο της GATT 1994, δηλ. η ρή- τρα της «μεταχείρισης του μάλλον ευνοούμενου Κράτους» (ΡΜΕΚ - “most favoured nation treatment” - MFN) και η ρήτρα της «εθνικής μεταχείρι- σης» (“national treatment”).